Κυρίες και κύριοι,
Αγαπητοί φίλοι,
Tο μέλλον του τουρισμού είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με το σεβασμό στο περιβάλλον καθώς o φυσικός και πολιτιστικός πλούτος της πατρίδας μας στηρίζει διαχρονικά το τουριστικό μας οικοσύστημα.
Η ενσωμάτωση των αρχών και των πρακτικών της βιωσιμότητας είναι, λοιπόν, ζήτημα δημιουργίας ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος και ανάπτυξης του τουρισμού στη χώρα μας και ως εκ τούτου αποτελεί βασική προτεραιότητά μας.
Προκειμένου να αναλάβουμε την ευθύνη για να αποτρέψουμε την καταστροφή που προκαλείται από την τριπλή κρίση (α) της κλιματικής αλλαγής, (β) της ρύπανσης και (γ) της απώλειας της βιοποικιλότητας, οφείλουμε να δώσουμε έμφαση στην ανάγκη ισόρροπης προσέγγισης μεταξύ των δραστηριοτήτων (1) της γαλάζιας οικονομίας, (2) της προώθησης της απασχόλησης, (3) της επένδυσης στο ανθρώπινο κεφάλαιο και (4) της προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος, καθώς και (5) στον ρόλο της βιώσιμης γαλάζιας ανάπτυξης για την επίτευξη των στόχων επιμέρους στρατηγικών της Ε.Ε. όπως της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και της Στρατηγικής για την Βιώσιμη και Έξυπνη Κινητικότητα.
Η σημασία, άλλωστε, της Γαλάζιας Οικονομίας για την οικονομική ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας είναι ιδιαίτερα σημαντική για την Ευρώπη, καθώς αυτή αντιπροσωπεύει 5,4 εκατ. θέσεις εργασίας και αποφέρει 500 δισεκ. ευρώ περίπου ετησίως, μεγέθη τα οποία αναμένεται να αυξηθούν ακόμη περισσότερο μέσα στα επόμενα χρόνια.
Στην δε Ελλάδα, ο παράκτιος και θαλάσσιος τουρισμός μπορεί να αποτελέσει ένα ισχυρό εργαλείο ανάπτυξης της εθνικής και τοπικής οικονομίας με τη συνολική οικονομική συμβολή του να ανέρχεται σύμφωνα με εκτιμήσεις στο 1,4-1,5% του ΑΕΠ της χώρας, ενώ η έμμεση συμβολή θεωρείται ότι είναι 4 με 5 φορές υψηλότερη.
Τούτων λεχθέντων, στην πατρίδα μας, ο τουρισμός αποτελεί ένα σημαντικό οικοσύστημα δημιουργίας εγχώριου εισοδήματος, ενώ διαθέτει μια έντονη περιφερειακή διάσταση, άμεσα μάλιστα συνδεδεμένη με τα νησιά μας. Ως εκ τούτου, οι περιφερειακοί εμπλεκόμενοι φορείς (stakeholders) πρέπει να συμμετέχουν στην διαμόρφωση της τουριστικής αναπτυξιακής στρατηγικής.
Για την εξασφάλιση, λοιπόν, της αειφορίας του νησιωτικού προορισμού και τη μεγιστοποίηση των ωφελειών τόσο των μόνιμων κατοίκων, όσο και των επισκεπτών του προορισμού, ο ολοκληρωμένος σχεδιασμός και η δέσμευση όλων των εμπλεκομένων είναι απαραίτητη, κι αυτό είναι ακριβώς το σημείο όπου όλοι μαζί, ιδιωτικός τομέας, κεντρική κυβέρνηση και η τοπική αυτοδιοίκηση, μπορούμε να κάνουμε τη διαφορά.
Στην προσπάθειά μας αυτή, πολύτιμα εργαλεία αποτελούν οι ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις και συγκεκριμένα η Επιτελική Δομή ΕΣΠΑ τομέα Τουρισμού (ΕΔΕΤΤ) καθώς και το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ) σε κρίσιμα για την τουριστική ανάπτυξη έργα. Συγκεκριμένα, οι προτεραιότητες του Τουρισμού για τις νησιωτικές περιοχές είναι οι εξής:
- Ο Θαλάσσιος Τουρισμός με την ευρύτερη του έννοια που περιλαμβάνει τις Μαρίνες συνδυαστικά με το Yachting & τον Ναυταθλητικό/Καταδυτικό τουρισμό λαμβάνοντας υπόψη την προσπελασιμότητα των νησιών. Κατά το σχεδιασμό της νέας προγραμματικής περιόδου, η Επιτελική Δομή ΕΣΠΑ τομέα Τουρισμού (ΕΔΕΤΤ) θα προωθήσει από τις προτάσεις της για νέα έργα τα ακόλουθα:
- Πράσινες τουριστικές μαρίνες: ενθάρρυνση της ανάπτυξης νέων θαλάσσιων υποδομών (μαρίνες, καταφύγια, αγκυροβόλια), ενεργειακά αποδοτικών και αναβάθμιση των υφιστάμενων, σύμφωνα με τα νέα πράσινα και «έξυπνα» πρότυπα, με σκοπό την παροχή ολοκληρωμένων προϊόντων και υπηρεσιών στον σύγχρονο επισκέπτη και την κάλυψη των προηγμένων απαιτήσεων της αγοράς για τη διατήρηση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας του σχετικού τουριστικού προϊόντος.
Παράλληλα θα συμβάλει αποφασιστικά το γεγονός ότι θα αξιοποιηθεί ένα σημαντικό μέρος (που αγγίζει σχεδόν το μισό) από περισσότερα από 320 εκ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης στην αναβάθμιση των τουριστικών λιμένων που θα λειτουργήσει ενισχυτικά και στους ακόλουθους τομείς του Θαλάσσιου Τουρισμού.
Ταυτόχρονα στοχεύοντας στην εξασφάλιση συνθηκών για τη βέλτιστη δυνατή αξιοποίηση των ανά τη χώρα ειδικών τουριστικών υποδομών, με στόχο τη δημιουργία ενός ευνοϊκού περιβάλλοντος ικανού να προσελκύσει επενδύσεις, αλλά και τις διατάξεις του Ν. 4442/16 για την επιτάχυνση αδειοδότησης επιχειρήσεων, θεωρήθηκε επιτακτική η ανάγκη προώθησης νομοθετικών ρυθμίσεων για την απλοποίηση και βελτιστοποίηση του πλαισίου δημιουργίας και λειτουργίας τουριστικών λιμένων.
H πρόσφατη ψήφιση τον Απρίλιο του 2022 του σχετικού θεσμικού πλαισίου στοχεύει στο να επιταχυνθούν σημαντικά οι σχετικές διαδικασίες χωροθέτησης, παραχώρησης και αδειοδότησης με τελικό στόχο την αύξηση της ανταγωνιστικότητας της χώρας μας στον τομέα των υποδομών θαλάσσιου τουρισμού.
Συγκεκριμένα και ως προς τον Ν. 2160/1993 προχωρήσαμε σε επιμέρους βελτιώσεις οι οποίες θα αυξήσουν την ευελιξία και την ταχύτητα των διαδικασιών, με ταυτόχρονη έμφαση στην αναπτυξιακή παράμετρο στα πλαίσια της Νέας Εθνικής Στρατηγικής για τον Τουρισμό.
Μεταξύ άλλων προωθήθηκαν οι παρακάτω αλλαγές στο νομοσχέδιο που ψηφίστηκε και δημοσιεύτηκε ήδη ως Ν. 4926/22:
• Απλοποίηση αδειοδότησης (μετάβαση σε καθεστώς έγκρισης λειτουργίας νόμου 4442/2016)
• Θέσπιση διαδικασίας νομιμοποίησης για υφιστάμενες τουριστικές λιμενικές εγκαταστάσεις
• Δυνατότητα αύξησης υπό προϋποθέσεις του συντελεστή δόμησης εντός των χωροθετημένων τουριστικών λιμένων με το Ν. 2160/1993.
Πιο συγκεκριμένα πλέον παρέχεται η δυνατότητα προκήρυξης της διαγωνιστικής διαδικασίας για την παραχώρηση τουριστικού λιμένα και σύναψη της σύμβασης παραχώρησης σε χρονικό σημείο πριν από την χωροθέτηση και την ολοκλήρωση των έργων.
Εξασφαλίζεται με αυτό τον τρόπο, η ταχύτερη και αποτελεσματικότερη υλοποίηση των projects υψηλής αξίας με χερσαία ζώνη άνω των 90.000τμ αφού με τον παραπάνω τρόπο προσδοκάται η προσέλκυση εντονότερου ενδιαφέροντος από τους επενδυτές.
Επιπλέον λαμβάνεται μέριμνα ώστε η χορηγούμενη δυνατότητα νομιμοποίησης υφιστάμενων εγκαταστάσεων, να μην οδηγήσει σε καταστρατήγηση της νομοθεσίας για αυτό προβλέπεται τρίμηνη προθεσμία από την δημοσίευση. Πρόκειται για μια ρύθμιση που συνδυάζει την φιλοεπενδυτική κατεύθυνση του νομοσχεδίου με την ανάληψη πρωτοβουλίας για την ταχύτερη δυνατή ολοκλήρωση όλων των προαπαιτούμενων διαδικασιών και την νόμιμη λειτουργία των λιμένων.
- Θαλάσσιος τουρισμός – yachting: Οι ελληνικές θάλασσες παρουσιάζουν παγκόσμια ιδιαιτερότητα από πλευράς μορφολογίας των ηπειρωτικών ακτών της και πληθώρας μικρών διάσπαρτων νησιών, διαμορφώνοντας τις ιδανικές συνθήκες για την ανάπτυξη της ιστιοπλοΐας και της θαλάσσιας περιήγησης, παρέχοντας στους λάτρεις του yachting την ευκαιρία να το συνδυάσουν με τους θελκτικούς προορισμούς της νησιωτικής Ελλάδας.
- Ναυταθλητικός τουρισμός αποτελεί διεθνώς μια αναπτυσσόμενη και δυναμική μορφή θεματικού τουρισμού, απόλυτα φιλική προς το περιβάλλον και συνυφασμένη με τις γεωγραφικές και οικοπολιτισμικές ιδιαιτερότητες της νησιώτικης πραγματικότητας, παράδοσης και ζωής.
Παράλληλα η ενίσχυση από το Ταμείο Ανάκαμψης του «Καταδυτικού και υποβρύχιου τουρισμού» που βρίσκεται σε ευθυγράμμιση με τις αρχές της Γαλάζιας Ανάπτυξης και αφορά στην προστασία και προώθηση του υποβρύχιου περιβάλλοντος και την αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων (φυσικών και πολιτιστικών) που έχει η χώρα με βάση τις αρχές της αειφορίας θα βελτιώσει το συνολικό τουριστικό προϊόν της Χώρας με την ενίσχυση της διαφοροποίησής του και την ανάπτυξη προϊόντων ειδικού ενδιαφέροντος.
- Προσπελασιμότητα μικρών νησιών: Προώθηση της διασύνδεσης μικρών νησιών και νησιωτικών συμπλεγμάτων που μπορούν να αποτελέσουν σημαντικούς τουριστικούς και παραθαλάσσιους προορισμούς, με έργα αναβάθμισης/ επέκτασης και βελτίωσης των λιμένων που διαθέτουν, με σκοπό την δικτύωση μεταξύ τους ώστε να δημιουργήσουν θαλάσσιες διαδρομές με μοναδικές βιωματικές εμπειρίες στους επισκέπτες.
- Προσβασιμότητα: Ως προς την προσβασιμότητα ατόμων με κινητικές δυσκολίες, σημειώνουμε ότι αποτελεί ήδη προτεραιότητα του ΕΣΠΑ κατά την τρέχουσα προγραμματική περίοδο (2014-2020) και θα συνεχίσει και στην νέα περίοδο 2021-2027. Ήδη μέσω του ΕΠΑΝΕΚ, έχουν χρηματοδοτηθεί 100 δήμοι σε όλη τη χώρα για την εγκατάσταση σε περισσότερες από 250 παραλίες υποδομών sea-track κάτι που θα λειτουργήσει και εδώ παράλληλα ενισχυτικά και με πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης.
- Πράσινες μεταφορές: σημαντικός παράγοντας ανάπτυξης του τουρισμού, αποτελεί η αναβάθμιση των θαλάσσιων και οδικών μεταφορών και μετακινήσεων στο εσωτερικό των νησιών καθώς και στις πύλες εισόδου – εξόδου και στα σημεία τουριστικού και πολιτιστικού ενδιαφέροντος, σύμφωνα με την Πράσινη Στρατηγική Μεταφορών του ΕΣΠΑ για την προώθηση ενός καθαρότερου και ασφαλέστερου συστήματος μεταφορών, καθώς παρέχει πρόσβαση σε περιοχές μοναδικής πολιτισμικής ταυτότητας και φυσικού πλούτου με ασφάλεια, καθιστώντας τις περιοχές αυτές πόλο έλξης της τουριστικής δραστηριότητας.
Προκειμένου η στρατηγική μας για τα νησιά, να είναι στοχευμένη και αποδοτική, λαμβάνονται υπόψη οι εξής σημαντικοί παράγοντες:
- Η δυναμική των νησιών, στην οποία λογίζεται η ιδιομορφία της νησιωτικότητας (πλεονεκτήματα-μειονεκτήματα, τρωτότητα του νησιωτικού συστήματος), κοινωνικές, οικονομικές, περιβαλλοντικές ισορροπίες, επάρκεια ενεργειακών και υδάτινων πόρων, φυσική ποικιλομορφία (είδη, οικοσυστήματα, τοπία), στον παράκτιο και θαλάσσιο χώρο και η ευαλωτότητα τους σε φυσικούς & ανθρωπογενείς κινδύνους.
- Η φέρουσα ικανότητά των νησιών, άρρηκτα συνδεδεμένη με την βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη και την απομείωση των φυσικών, οικονομικών και κοινωνικοπολιτιστικών επιπτώσεων που προκαλούνται από φαινόμενα υπερτουρισμού τα οποία δημιουργούν σημαντικές δυσμενείς επιπτώσεις στο επίπεδο ικανοποίησης των επισκεπτών.
Προς την κατεύθυνση αυτή, κρίνεται σημαντική η νομοθετική πρωτοβουλία του ΥΠΟΤ για τη δημιουργία Φορέων Διαχείρισης Προορισμών (DMOs) που θα ενισχυθούν σημαντικά από πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης, και που εξασφαλίζουν την τουριστική ανάπτυξη με όρους βιωσιμότητας και αειφορίας, την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος του προορισμού, την προώθηση και διαχείριση τοπικών σημάτων ποιότητας, τη δυνατότητα σύστασης παρατηρητηρίων βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης, με στόχο να διαφυλαχθεί ο φυσικός και πολιτιστικός πλούτος της χώρας μας.
Οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης θα κατευθυνθούν στην Χρηματοδότηση μελετών και προετοιμασίας για την ίδρυση πιλοτικών Οργανισμών Διαχείρισης και Προώθησης Προορισμών (Destination Management and Marketing Organizations – DMMOs) και τη δημιουργία τοπικών Παρατηρητηρίων Βιώσιμης Τουριστικής Ανάπτυξης (σε κάθε πιλοτικό DMMO).
Όλα τα παραπάνω εντάσσονται στο ολιστικό μας σχέδιο για την ουσιαστική αναβάθμιση του θαλάσσιου τουρισμού στην Ελλάδα, με απώτερο στόχο να το καταστήσουμε φορέα ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος της χώρας μας διεθνώς.
Ας εστιάσουμε λοιπόν σε όλα αυτά που μας κάνουν αισιόδοξους για ένα καλύτερο μέλλον. Με την προϋπόθεση, όμως, ότι έχουμε κάνει το καλύτερο δυνατό στο παρόν.
Σας ευχαριστώ.
