Αξιότιμες κυρίες,
Αξιότιμοι κύριοι,
Τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας αναπτύσσονται δυναμικά διάφορες εναλλακτικές μορφές τουρισμού όπως γαστρονομικός, συνεδριακός, αθλητικός, θρησκευτικός κ.ά.. Από όλες αυτές τις μορφές ειδικού τουρισμού ο τουρισμός υγείας παρουσιάζει εξαιρετικές προοπτικές. Και αυτό γιατί διαθέτει δυνατότητα ανάπτυξης σε όλη τη διάρκεια του χρόνου, συμβάλλοντας στην επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου, ενώ παράλληλα συνεπάγεται επενδύσεις σε νέους τομείς, εμπλουτισμό του επιπέδου των προσφερόμενων υπηρεσιών και ποιοτική βελτίωση του εγχώριου τουριστικού προϊόντος.
Όπως γνωρίζετε, ο τουρισμός υγείας αφορά την πρόληψη, τη διατήρηση, τη θεραπεία, την ανάρρωση και την αποκατάσταση της υγείας με σύγχρονες ιατρικές ή φυσικές μεθόδους. Περιλαμβάνει τον ιατρικό τουρισμό, τον παραδοσιακό ιαματικό τουρισμό (ή θερμαλισμό) και τον τουρισμό ευεξίας.
Ο ιατρικός τουρισμός αφορά τον ασθενή που αποφασίζει να ταξιδέψει για να λάβει μια συγκεκριμένη ιατρική υπηρεσία, παρακινημένος από παράγοντες όπως το κόστος της υπηρεσίας, η ποιότητά της ή ακόμα και η ευκαιρία να συνδυάσει την ιατρική φροντίδα με την αναψυχή.
Ο δε ιαματικός τουρισμός ως στόχο έχει την πρόληψη, τη διατήρηση και την αποκατάσταση της σωματικής και ψυχικής υγείας, καθώς και την ευεξία με τη χρήση φυσικών ιαματικών πόρων.
Αντίστοιχα, ο τουρισμός ευεξίας συνδυάζει τις διακοπές με υπηρεσίες πρόληψης, διατήρησης ή βελτίωσης της υγείας μέσω προγραμμάτων ολικής αναζωογόνησης και χαλάρωσης σε σωματικό, πνευματικό και συναισθηματικό επίπεδο.
ΙΑΤΡΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ
Όσον αφορά τα μεγέθη της παγκόσμιας αγοράς ιατρικού τουρισμού είναι δύσκολο να εκτιμηθούν με ακρίβεια. H VISA είχε εκτιμήσει ότι τα τελευταία χρόνια περίπου 11 εκατ. άτομα ταξιδεύουν κάθε χρόνο σε άλλη χώρα για ιατρικούς λόγους. Η «Patients Beyond Borders» τους υπολογίζει σε 14 εκατ., και την αξία της αγοράς σε 45,5-72 δισ. $, με κάθε ιατρική επίσκεψη να κοστίζει 3.600-7.600 $. Τα ποσά αυτά αναφέρει επίσης και πρόσφατη μελέτη που εκπόνησε η συμβουλευτική εταιρεία Στόχασις. Παράλληλα, η «Medical Tourism Association» εκτιμά την αξία της αγοράς σε 100 δισ. $.
Ενδεικτικά, ο τζίρος της παγκόσμιας αγοράς ιατρικού τουρισμού παρουσιάζει ρυθμό αύξησης 15%-25%, με περίπου 14 εκατ. διασυνοριακούς ασθενείς σε όλο τον κόσμο να ξοδεύουν κατά μέσο όρο 3.800-6.000 δολάρια ανά ιατρική επίσκεψη, συμπεριλαμβανομένων των δαπανών που σχετίζονται με ιατρικές υπηρεσίες, διασυνοριακές και τοπικές μετακινήσεις, ενδονοσοκομειακή παραμονή και καταλύματα. Χώρες όπως η Ινδία, η Σιγκαπούρη, η Ταϊλάνδη, η Κόστα Ρίκα, το Ισραήλ και η Τουρκία έχουν ήδη διεκδικήσει ένα κομμάτι από αυτή την προσοδοφόρο αγορά με εντυπωσιακά αποτελέσματα.
Ανταγωνιστής των διεθνών αυτών «παικτών» μπορεί να γίνει και η Ελλάδα. Εκτός από εξαιρετικό κλίμα, που ευνοεί την αποκατάσταση και την αποθεραπεία, έχει και άρτιες υλικοτεχνικές υποδομές με αρκετές διεθνείς πιστοποιήσεις, εξειδικευμένο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό, ποιότητα στις παρεχόμενες υπηρεσίες, άριστο ξενοδοχειακό δυναμικό και ανταγωνιστικές τιμές στις ιατρικές πράξεις, ενώ εξακολουθεί να είναι μια χώρα ασφαλής. Επιπλέον, σε ορισμένες κατηγορίες ιατρικών υπηρεσιών η Ελλάδα έχει συγκριτικό πλεονέκτημα, τόσο λόγω εξειδίκευσης όσο και λόγω ευνοϊκής νομοθεσίας, όπως συμβαίνει στην περίπτωση της εξωσωματικής γονιμοποίησης.
Σύμφωνα με τη μελέτη για την «Ανάπτυξη του ιατρικού τουρισμού στη χώρα μας» που πραγματοποίησε το Ινστιτούτο Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής (ΙΚΠΙ) με την υποστήριξη του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΞΕΕ), η Ελλάδα διαθέτει σημαντικά συγκριτικά πλεονεκτήματα για την ανάπτυξη υπηρεσιών ιατρικού τουρισμού.
Εκτός από
(α) το εξαιρετικό κλίμα και
(β) το φυσικό κάλλος, που ευνοούν την αποκατάσταση και την αποθεραπεία,
(γ) είναι χώρα μεγάλου τουριστικού ενδιαφέροντος,
(δ) διαθέτει υψηλής ποιότητας ιατρικές υπηρεσίες, ιδιαίτερα στον ιδιωτικό τομέα,
(ε) εξαιρετικό επιστημονικό προσωπικό,
(στ) άριστες ξενοδοχειακές υποδομές,
(ζ) ανταγωνιστικές τιμές σε σχέση με τις περισσότερες αναπτυγμένες χώρες της δυτικής Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής, ενώ
(η) παραμένει μια χώρα ασφαλής για τους ξένους.
Σύμφωνα με την ίδια μελέτη, η Ελλάδα θα μπορούσε να προσελκύσει κάθε χρόνο περισσότερους από 100.000 ασθενείς ταξιδιώτες, με έσοδα άνω των 400 εκατ. € ετησίως. Οι δυνατότητες αυτές συνεχώς αυξάνουν λόγω της συνεχούς αύξησης του τουρισμού καθώς σύμφωνα με την εκτίμηση του Medical Tourism Magazine η χώρα μας αποτελεί ιδανικό προορισμό ιατρικού τουρισμού, λόγω του εκσυγχρονισμού των υποδομών-συγκοινωνιών, των ξενοδοχείων υψηλής ποιότητας και κυρίως λόγω της διεθνούς φήμης ιατρικού προσωπικού.
Επίσης, στην Ελλάδα, σύμφωνα με τον ΕΟΤ, τα έξοδα για ιατρική περίθαλψη είναι περίπου 50-60% χαμηλότερα σε σύγκριση με το Ηνωμένο Βασίλειο, τον Καναδά και τις ΗΠΑ, ενώ οι λίστες αναμονής είναι πολύ μικρότερες από πολλές άλλες χώρες.
Επιπροσθέτως, αναφορικά με την Ελλάδα ως χώρα προορισμού για τον ιατρικό τουρισμό, υπάρχουν συγκεκριμένες κατηγορίες ιατρικών υπηρεσιών που παρουσιάζουν συγκριτικά πλεονεκτήματα έναντι άλλων ανταγωνιστικών χωρών, σύμφωνα με τη μελέτη που εκπόνησε το ΙΚΠΙ:
- Οφθαλμολογία
- Αποκατάσταση – Αποθεραπεία
- Πλαστική χειρουργική – Αισθητική δερματολογία
- Αιμοκάθαρση
- Εξωσωματική γονιμοποίηση
- Οδοντιατρική
- Εξειδικευμένες τριτοβάθμιες νοσοκομειακές υπηρεσίες
Ένας ρεαλιστικός στόχος είναι να αυξηθεί κατά 100.000 ο αριθμός των τουριστών που επισκέπτονται τη χώρα για ιατρικές επεμβάσεις ή θεραπείες. Με βάση τους πολλαπλασιαστές που εκτιμά το Kέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ), η επίδραση στο ΑΕΠ θα είναι αύξηση 1,5 δισ. ευρώ περίπου [Τα 500 εκατ. ευρώ προέρχονται από την τουριστική δαπάνη (με συντελεστή 2,5) και το 1 δισ. ευρώ από την ιατρική (με συντελεστή 3,33)], ενώ στην απασχόληση, η επίδραση θα είναι 20.000 περισσότερες θέσεις εργασίας.
ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΕΥΕΞΙΑΣ
Αγαπητές φίλες,
Αγαπητοί φίλοι,
Η πανδημία έχει αλλάξει σημαντικά τις προτεραιότητες και τα δεδομένα στις τάσεις στον παγκόσμιο τουρισμό, με το 2022 να υποδέχεται τη μεταστροφή των τουριστών προς το βιώσιμο και υπεύθυνο τουρισμό, οι οποίοι πλέον εστιάζουν σε επιλογές φιλικές προς το περιβάλλον, σε προγράμματα υγείας και ευεξίας – πάντα λαμβάνοντας υπόψη τα πρωτόκολλα ασφάλειας και υγιεινής – γεγονός που καταδεικνύεται από την αύξηση της ζήτησης για ταξίδια υγείας και ευεξίας στο σημαντικό ποσοστό της τάξης του 8%, σύμφωνα με την έκθεση της WTM πέρσι.
Συγκεκριμένα, η εξάπλωση της πανδημίας του COVID-19 και ο ψυχοκοινωνικός της αντίκτυπος στον πληθυσμό συνέβαλαν στον επαναπροσδιορισμό των προτεραιοτήτων των τουριστών, που πλέον θέτουν την υγεία και την ασφάλεια ως προτεραιότητα, γίνονται πιο ευαισθητοποιημένοι σε θέματα βιωσιμότητας και υιοθετούν νεωτεριστικές προσεγγίσεις στην αυτοπροστασία και την ψυχική υγεία, επιδιώκοντας να εξασφαλίσουν καλύτερη ποιότητα ζωής και αναγνωρίζοντας τη σημασία της ευεξίας (well-being).
Στην Ελλάδα ωστόσο, ο πρώτος που ασχολήθηκε με την έννοια και τη σημασία της ευεξίας ήταν ο Ιπποκράτης, που από το 500 π.Χ. επικεντρώθηκε στην πρόληψη της ασθένειας αντί να θεραπεύει απλώς τις ασθένειες ενώ υποστήριξε ότι η ασθένεια είναι προϊόν διατροφής, τρόπου ζωής και περιβαλλοντικών παραγόντων.
Αυτό που υποστήριζε ο Ιπποκράτης δεν απέχει και πολύ από τη σύγχρονη αντίληψη για την ευεξία η οποία περιλαμβάνει τη σωματική, ψυχολογική και κοινωνική διάσταση, με υπηρεσίες και προγράμματα διαλογισμού, σωματικής άσκησης αθλητισμού, υγιεινής διατροφής, διακοπής καπνίσματος, ελέγχου του στρες, κ.ά.
Αξίζει δε να επισημανθεί ότι ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι ο τουρισμός ευεξίας, σύμφωνα με το Global Wellness Institute (GWI) είναι ο μεγαλύτερος και ο ταχύτερα αναπτυσσόμενος τομέας του τουρισμού υγείας. Ο αριθμός των ατόμων που στρέφονται στις θεραπευτικές ιδιαιτερότητες των θερμών νερών, τόσο για ανακούφιση από το άγχος και το στρες όσο και για την κοινωνικοποίηση, αυξάνεται ραγδαία τα τελευταία έτη.
Οι ταξιδιώτες ευεξίας ξοδεύουν περισσότερα ανά ταξίδι από τον μέσο τουρίστα. Αυτό ισχύει τόσο για εγχώριους όσο και για διεθνείς ταξιδιώτες, ακόμη και κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Το 2020, οι διεθνείς τουρίστες ευεξίας ξόδεψαν κατά μέσο όρο 1.601 $ ανά ταξίδι, 35% περισσότερο από τον τυπικό διεθνή τουρίστα. Η δαπάνη για τους εγχώριους τουρίστες ευεξίας είναι ακόμη υψηλότερη στα 619 $ ανά ταξίδι, 177% περισσότερο από τον τυπικό εγχώριο τουρίστα. Αυτό συμβαίνει επειδή οι ταξιδιώτες ευεξίας είναι συνήθως πιο εύποροι, μορφωμένοι και πολυταξιδεμένοι και είναι πρόθυμοι να ξοδέψουν περισσότερα σε ταξιδιωτικές εμπειρίες, υπηρεσίες και ανέσεις που υποστηρίζουν την υγεία και την ευημερία τους.
Σύμφωνα με την πρόσφατη μελέτη “Ελληνικός Τουρισμός 2030/ Σχέδια Δράσης”, που εκπονήθηκε από την κοινοπραξία εταιρειών Deloitte – Remaco για λογαριασμό του ΙΝΣΕΤΕ, ο τουρισμός ευεξίας εμφανίζει σταθερά αναπτυξιακή τάση και πορεία, ενώ στοιχεία του ενσωματώνονται στην πρόταση αξίας των περισσότερων τουριστικών προϊόντων με την Ευρώπη να είναι η περιοχή με τον μεγαλύτερο αριθμό ταξιδιών ευεξίας παγκοσμίως σημειωτέον.
Οι αγορές-στόχοι για τον τουρισμό ευεξίας στην Ελλάδα μπορούν να περιλάβουν:
- Ώριμες αγορές, όπως Αμερική (ΗΠΑ, Καναδάς) και Ευρώπη, συνδυαστικά με άλλες ειδικές μορφές τουρισμού (εξατομικευμένα πακέτα ανά αγορά – στόχο).
- Αναδυόμενες αγορές (Κίνα, Ινδία και Νότια Κορέα), που έχουν συνυφασμένες με τη φιλοσοφία τους την αυτοφροντίδα και την ευεξία σώματος και πνεύματος.
- Αγορές της Ανατολικής Ευρώπης, στις οποίες είναι προσφιλής η ευεξία, με συνδυασμό γαστρονομίας και άλλων ειδικών μορφών τουρισμού.
Στο Υπουργείο Τουρισμού παρακολουθώντας τις διεθνείς εξελίξεις και τάσεις του τουριστικού οικοσυστήματος θεωρούμε ότι:
(α) είναι πιθανή η αύξηση του μεριδίου αγοράς τουρισμού ευεξίας της χώρας μας, μέσα από συγκεκριμένες ενέργειες μάρκετινγκ και προβολής της Ελλάδας στη διεθνή αγορά,
(β) πιστεύουμε ότι είναι σημαντική τόσο η συσχέτιση της γαστρονομίας με τον τουρισμό ευεξίας με την χρήση π.χ. τροφίμων, ποτών ως πρώτες ύλες ή καλλυντικές ουσίες για περιποίηση σε spa (στο πλαίσιο παροχής υπηρεσιών ευεξίας), ενώ
(γ) αντιλαμβανόμαστε ότι η ένταξη των πηγών σε ένα πλέγμα ποικίλων εγκαταστάσεων που να συνδυάζουν και άλλες δραστηριότητες (αθλητισμός για όλες τις ηλικίες, πολιτιστικά, εγκαταστάσεις αναψυχής για νέους και παιδιά, πάρκα πρασίνου) μπορεί να οδηγήσει στην ανάδειξη των πηγών σε παραθεριστικά κέντρα τουρισμού μακράς παραμονής όλων των ηλικιών.
Όπως δήλωσε και πρόσφατα ο Υπουργός Τουρισμού Βασίλης Κικίλιας «επενδύουμε πολύ στον θεματικό τουρισμό ο οποίος θα μας φέρει επισκέπτες υψηλού εισοδήματος και ταξιδιωτικές ροές καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Σε αυτό το πλαίσιο ετοιμάζουμε Νομοσχέδιο για τον ιατρικό τουρισμό. Πρόκειται για μια πολύ σημαντική νομοθετική παρέμβαση η οποία θα καθορίζει αφενός το πλαίσιο ανάπτυξης και λειτουργίας του Τουρισμού Υγείας και Ευεξίας και αφετέρου τους όρους οργάνωσης και λειτουργίας των φορέων του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα που θα παρέχουν τις υπηρεσίες αυτές».
Τούτων λεχθέντων, χαίρομαι ιδιαίτερα για την πρωτοβουλία του Ελληνικού Συμβουλίου Τουρισμού Υγείας (ΕΛ.Ι.ΤΟΥΡ) να διοργανώσει το Διεθνές Φόρουμ Οικονομίας της Ευεξίας «Από την ευκαιρία στην επίτευξη της ανάπτυξης: η περίπτωση της Ελλάδας» (Global Wellness Economy Forum “From Opportunity to a Successful Development – The Greek Case”), και να αναδείξει, μέσα από τις εμπεριστατωμένες τοποθετήσεις επιτυχημένων επαγγελματιών του χώρου και επιστημόνων από την Ελλάδα και το εξωτερικό, τις μοναδικές επενδυτικές ευκαιρίες για ανάπτυξη δομών που θα προσφέρουν υπηρεσίες υγείας και ευεξίας.
Τέλος, ευχαριστώ ιδιαίτερα τον Περιφερειάρχη Αττικής, κ. Γιώργο Πατούλη για την πρόσκληση.
Εύχομαι καλή επιτυχία στις εργασίες του Φόρουμ.
Σας ευχαριστώ.
