Κυρίες και κύριοι,
Αγαπητοί φίλοι,
Ο τουρισμός για τη χώρα μας αποτελεί ένα σημαντικό οικοσύστημα δημιουργίας εγχώριου εισοδήματος. Παράλληλα ο τουρισμός έχει μια έντονη περιφερειακή διάσταση και άρα όλοι οι περιφερειακοί εμπλεκόμενοι φορείς (stakeholders) πρέπει να συμμετέχουν στην διαμόρφωση της τουριστικής αναπτυξιακής στρατηγικής.
Συνεπώς η Τοπική Αυτοδιοίκηση ως ένας από τους σημαντικούς εμπλεκόμενους φορείς καλείται να συνεισφέρει στην μεγιστοποίηση των ωφελειών από την τουριστική δραστηριότητα, τόσο των επιχειρηματικών μονάδων και των δημόσιων τουριστικών ειδικών υποδομών.
Κρίνεται εκ των πραγμάτων αναγκαίο, λοιπόν, όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς να συγκεράσουν τουριστικές με μη άμεσα τουριστικές δραστηριότητες και να επιτύχουν την αρμονική συνύπαρξή τους σε ανταγωνιστικό περιβάλλον, το οποίο οριοθετείται από αναπτυξιακές και μη δραστηριότητες.
Για την εξασφάλιση λοιπόν της αειφορίας του προορισμού και τη μεγιστοποίηση των ωφελειών τόσο των μόνιμων κατοίκων, όσο και των επισκεπτών του προορισμού, ο ολοκληρωμένος σχεδιασμός και η δέσμευση όλων των εμπλεκομένων είναι απαραίτητη, κι αυτό είναι ακριβώς το σημείο όπου όλοι μαζί, ιδιωτικός τομέας, κεντρική κυβέρνηση και η τοπική αυτοδιοίκηση, μπορούμε να κάνουμε τη διαφορά.
Με συνέργειες και συμπράξεις έχουμε τη δυνατότητα να διαμορφώσουμε την ατζέντα για την πραγματική μεταμόρφωση του τουρισμού και τη μετάβαση στην επόμενη μέρα.
Συγκεκριμένα οι δράσεις για την τοπική αυτοδιοίκηση που έχουν ενταχθεί στο Εθνικό Σχέδιο Ανθεκτικότητας και Ανάκαμψης (ΕΣΑΑ), αφορούν πρωτεύοντος στην «Διαχείριση Προορισμών» και δευτερευόντως σε όλες τις υπόλοιπες δράσεις του Ταμείου όπου η Τοπική αυτοδιοίκηση μπορεί να συμμετέχει στα παρακάτω έργα:
- Αναβάθμιση Τουριστικών λιμένων
- Ορεινός Τουρισμός
- Τουρισμός Υγείας και Ευεξίας
- Αγροτουρισμός και Γαστρονομία
- Προσβάσιμες παραλίες
- Καταδυτικός τουρισμός
Οι Οργανισμοί Διαχείρισης και Προώθησης Προορισμών (DMMOs) αφορούν πιο άμεσα την τοπική αυτοδιοίκηση. Τα εξεταζόμενο έργο αφορά την Χρηματοδότηση μελετών και προετοιμασίας για την ίδρυση πιλοτικών Οργανισμών Διαχείρισης και Προώθησης Προορισμών (Destination Management and Marketing Organizations – DMMOs) και τη δημιουργία τοπικών Παρατηρητηρίων Βιώσιμης Τουριστικής Ανάπτυξης (σε κάθε πιλοτικό DMMO).
Πιο αναλυτικά το Έργο «Διαχείριση Προορισμών» (Destination Management) είναι σε πλήρη ευθυγράμμιση με τις αρχές της Πράσινης Ανάπτυξης, αφορά στη βελτίωση της διαχείρισης των προορισμών μέσω της σύστασης και λειτουργίας τοπικών/περιφερειακών Οργανισμών Διαχείρισης και Προώθησης Προορισμών και Παρατηρητηρίων Βιώσιμης Τουριστικής Ανάπτυξης.
Ειδικότερα το φυσικό αντικείμενο του Έργου περιλαμβάνει:
Α) Την χρηματοδότηση των αναγκαίων μελετών για την σύσταση και λειτουργία πιλοτικών Οργανισμών Διαχείρισης και Προώθησης Προορισμών (Destination Management and Marketing Organizations – DMMOs), για την αποδοτική και αποτελεσματική διακυβέρνηση των επιμέρους προορισμών της χώρας, τη διευκόλυνση της συνεργασίας μεταξύ των διάφορων αρχών και συναρμόδιων φορέων σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, και τη διαμόρφωση ενός ποιοτικού, διαφοροποιημένου, ανταγωνιστικού, σύγχρονου και βιώσιμου τουριστικού προϊόντος, και
Β) Την χρηματοδότηση σύστασης και λειτουργίας Παρατηρητηρίου Βιώσιμης Τουριστικής Ανάπτυξης σε κάθε πιλοτικό DMMO, ώστε να καθίστανται διαθέσιμα τα αναγκαία δεδομένα και στοιχεία που θα αποτελούν τη βάση για τον ολοκληρωμένο σχεδιασμό των τουριστικών στρατηγικών, μέσω της παροχής της απαιτούμενης πληροφόρησης και επιτήρησης της πορείας των τουριστικών μεγεθών.
Ενδεικτικά η χρηματοδότηση περιλαμβάνει:
- Συνεργασία με παρόχους δεδομένων
- Πιλοτική εφαρμογή Παρατηρητηρίου
- Δημιουργία Ψηφιακής Πλατφόρμας (τεχνική υποστήριξη, ανάλυση απαιτήσεων και σχεδιασμού λύσεων, εγκατάσταση και προσαρμογή, π0αραμετροποίηση, ενσωμάτωση και διαλειτουργικότητα κ.ά).
Επιπλέον, ως προς τα έργα αναβάθμισης των τουριστικών λιμένων που αφορούν ένα μεγάλο ποσοστό των συνολικών κονδυλίων, η υλοποίηση τους εμπίπτει στο πλαίσιο των αρχών της Πράσινης και Γαλάζιας Ανάπτυξης και έχει ως στόχο την διαφοροποίηση του τουριστικού προϊόντος, την επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου, την ενθάρρυνση ανάπτυξης νέων, ενεργειακά αποδοτικών, υποδομών, τον εξορθολογισμό του κανονιστικού και λειτουργικού πλαισίου, αλλά και την εισαγωγή νέων προτύπων και σχημάτων διακυβέρνησης για τον τουρισμό.
Συγκεκριμένα, οι δράσεις του Έργου που εντάσσονται στο πλαίσιο της Πράσινης Ανάπτυξης αφορούν στην επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου, αλλά και στην υποστήριξη θεματικών μορφών τουρισμού, και μέσω προσαρμογής των υποδομών σύμφωνα με τα νέα πράσινα και έξυπνα πρότυπα.
Αναφορικά με το πλαίσιο της Γαλάζιας Ανάπτυξης, οι δράσεις του Έργου αποσκοπούν στην ανάπτυξη θαλάσσιων υποδομών και συγκεκριμένα βελτιώσεις των υφιστάμενων λιμενικών υποδομών με στόχο τη λειτουργία υψηλής ποιότητας βιώσιμων υποδομών.
Επιμέρους στόχοι του έργου αποτελούν την:
- Αναβάθμιση της υποδομής των υφιστάμενων τουριστικών λιμένων για την κάλυψη των προηγμένων απαιτήσεων της αγοράς και τη διατήρηση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας του σχετικού τουριστικού προϊόντος
- Εστίαση στην ενεργειακή/ πράσινη αναβάθμιση των υποδομών, συμπεριλαμβανομένης της ενσωμάτωσης/ χορήγησης πιστοποίησης πράσινων τουριστικών λιμένων βάσει διεθνών προτύπων
- Ψηφιοποίηση όλων των εγκαταστάσεων/ υπηρεσιών των τουριστικών λιμενικών
- Κατασκευή/ αναβάθμιση υφιστάμενων εγκαταστάσεων ώστε να είναι προσβάσιμες σε όλους τους επισκέπτες
Στην τρέχουσα περίοδο σταδιακής ανάκαμψης από τις συνέπειες της πανδημίας, η ανάπτυξη των θεματικών μορφών τουρισμού σε περιφερειακούς προορισμούς της ηπειρωτικής Ελλάδας θα επιφέρει πολλαπλασιαστικά οφέλη στην τοπική κοινωνία και οικονομία, συμβάλλοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο στην ισόρροπη ανάπτυξη.
Όπως άλλωστε ανέφερε πρόσφατα (4/5) και ο Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης στη συνάντηση που είχε με 33 μικρούς ορεινούς δήμους της χώρας: «Πιστεύω ακράδαντα ότι η επόμενη πρόκληση και η επόμενη μεγάλη ευκαιρία για τη χώρα μας είναι ο ορεινός τουρισμός, η επέκταση της τουριστικής περιόδου όλο το 12μηνο. Έχουμε γωνιές της Ελλάδος που όσοι τις γνωρίζουν μένουν άφωνοι και θέλουν όλοι να επιστρέφουν».
Συγκεκριμένα, η περαιτέρω ανάπτυξη των εγκαταστάσεων ορεινού και χειμερινού τουρισμού (χιονοδρομικά κέντρα) και ο παράλληλος εκσυγχρονισμός της κείμενης νομοθεσίας ανέγερσης, αδειοδότησης και λειτουργίας των σχετικών υποδομών θα λειτουργήσουν ως μοχλοί προσέλκυσης επενδύσεων και αύξησης της απασχόλησης.
Στόχοι είναι οι ακόλουθοι:
- Η Βελτίωση του τουριστικού προϊόντος προκειμένου να καταστεί η Ελλάδα ελκυστικός προορισμός για χειμερινές και ορεινές δραστηριότητες σε σύγκριση με άλλους ευρωπαϊκούς ανταγωνιστές
- Η Δημιουργία χιονοδρομικών κέντρων υψηλού επιπέδου που θα προσελκύσουν περισσότερους επισκέπτες και θα συμβάλουν στην αύξηση του τοπικού ΑΕΠ.
- Η Επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου και η δημιουργία ευκαιριών για τον ορεινό τουρισμό που θα είναι επωφελείς για ολόκληρη την περιοχή.
Ακολούθως, το έργο «Τουρισμός Υγείας και Ευεξίας με την αξιοποίηση ιαματικών πηγών» εντάσσεται στα έργα τουριστικής ανάπτυξης που στοχεύουν στην προώθηση εναλλακτικών μορφών τουρισμού και την παράταση της τουριστικής περιόδου. Στηρίζεται στην αξιοποίηση των ιαματικών πόρων και πηγών της χώρας, με την δημιουργία νέων ή την αναβάθμιση υφιστάμενων εγκαταστάσεων ιαματικού τουρισμού.
Συγκεκριμένα, προβλέπεται:
Α) Η χρηματοδότηση της ανακαίνισης-αναβάθμισης υφιστάμενων εγκαταστάσεων ιαματικού τουρισμού, και
Β) Η χρηματοδότηση της δημιουργίας νέων εγκαταστάσεων ιαματικού τουρισμού. Η χρηματοδότηση καλύπτει τη διενέργεια των απαιτούμενων μελετών (π.χ. υδρολογικές, χημικές κ.ά.), καθώς και τα έργα κατασκευής/αναβάθμισης υποδομών και εγκαταστάσεων.
Θα χρηματοδοτηθούν έργα τα οποία αναδεικνύουν τον πλούτο των φυσικών πόρων της χώρας και αξιοποιούν τις ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής, συμπεριλαμβανομένου του τοπικού πολιτισμού, του φυσικού τοπίου, των προϊόντων, γεύσεων κ.λπ. που συνθέτουν την ταυτότητα της περιοχής. Ταυτόχρονα αναζητείται η διασύνδεση με τοπικούς υλικούς και άυλους πόρους με ιαματικό ενδιαφέρον, όπως αρχαίες ή παραδοσιακές πρακτικές, φυτά και δάση της περιοχής, ειδικά χαρακτηριστικά ύδατος και μεταλλικών στοιχείων κ.λπ.
Έμφαση δίνεται στην δημιουργία και ανάδειξη επενδυτικών σχεδίων ιαματικού τουρισμού σε περιοχές με μειωμένη τουριστική κίνηση που διαθέτουν ιαματικούς πόρους, καθώς αυτό θα βοηθήσει στην προσέλκυση τουριστών και την ενίσχυση της τοπικής οικονομίας και της απασχόλησης.
Αντιστοίχως, ο βασικός στόχος του Έργου «Αγροτουρισμός και Γαστρονομία» είναι η ανάπτυξη ενός Δικτύου (Συστήματος Διασύνδεσης) Αγροδιατροφής, Γαστρονομίας και Τουρισμού (Agri-Food, Gastronomy and Tourism Interconnection System – AGTIS) που θα λειτουργεί ως θεματικός DMO της χώρας για τη γαστρονομία και τον αγροτουρισμό.
Παραγόμενο αποτέλεσμα του AGTIS θα είναι η αποτύπωση των υφιστάμενων παρεχόμενων τουριστικών προϊόντων και υπηρεσιών (πχ. αγροτουριστικές μονάδες, επισκέψιμα οινοποιεία, ελαιοτριβεία, επιχειρήσεις εστίασης), εμπειριών γαστρονομικού περιεχομένου (π.χ. διοργάνωση θεματικών διαδρομών, τοπικών διαδραστικών workshops, επισκέψεις σε τοπικούς παραγωγούς αγροτικών προϊόντων και κρασιού, κ.λπ.) και η απεικόνιση των ανωτέρω ψηφιακά για την προώθηση των συμμετεχόντων στο δίκτυο με απώτερο στόχο την αύξηση του brand awareness της χώρας ως γαστρονομικού προορισμού.
Το Έργο συνδέεται με άλλο χρηματοδοτούμενο έργο από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανασυγκρότησης (Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων – «Εξωστρεφής Γεωργία»). Η δε ψηφιακή απεικόνιση του Δικτύου AGTIS συνδέεται με το portal του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού.
Επιπροσθέτως, στόχος του έργου «Προσβάσιμες παραλίες» είναι η βελτίωση και τροποποίηση της προσβασιμότητας στις ελληνικές παραλίες και των συναφών με αυτές εγκαταστάσεων, ώστε να εξασφαλίζεται η ασφαλής και εύκολη πρόσβαση από όλους τους επισκέπτες στον προορισμό. Με το έργο αυτό θα χρηματοδοτηθεί η ανάπτυξη περίπου διακοσίων πενήντα (250) παρεμβάσεων ημι-μόνιμων υποδομών σε παραλίες της χώρας, προκειμένου να βελτιωθεί η προσβασιμότητα ατόμων με κινητικά προβλήματα ή εμποδιζομένων ατόμων γενικότερα.
Η επιλογή των παραλιών θα γίνει από το Υπουργείο Τουρισμού, με βάση τα ακόλουθα κριτήρια:
1. Οργανωμένες παραλίες που προσελκύουν πολλούς επισκέπτες και στις οποίες είναι δυνατό να εφαρμοστούν πρωτόκολλα υγιεινής και ασφάλειας που προέκυψαν από την πανδημία COVID 19.
2. Παραλίες που βρίσκονται σε κοντινή απόσταση με άλλες τουριστικές υποδομές, όπως θερμές πηγές και ιαματικά λουτρά, που αποτελούν πόλο έλξης επισκεπτών μεγαλύτερης ηλικίας.
Περίπου πενήντα (50) φυσικές θερμές πηγές κοντά σε παραλίες διαφόρων περιοχών της Ελλάδας έχουν λάβει έγκριση από το Υπουργείο μας προκειμένου να αναπτυχθεί ο τουρισμός υγείας και ευεξίας, παράλληλα με την ανάπτυξη της «ασημένιας οικονομίας», δηλαδή της οικονομίας που συνδέεται με την κατηγορία του πληθυσμού των ενηλίκων άνω των 50 ετών.
Τέλος, το έργο «Καταδυτικός και υποβρύχιος τουρισμός» βρίσκεται σε ευθυγράμμιση με τις αρχές της Γαλάζιας Ανάπτυξης και αφορά στην προστασία και προώθηση του υποβρύχιου περιβάλλοντος και αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων (φυσικών και πολιτιστικών) που έχει η χώρα με βάση τις αρχές της αειφορίας, καθώς και τη βελτίωση του συνολικού τουριστικού προϊόντος της Χώρας με την ενίσχυση της διαφοροποίησής του και την ανάπτυξη προϊόντων ειδικού ενδιαφέροντος.
Το εν λόγω έργο έχει ως κύριους στόχους την προστασία και ανάδειξη του υποβρύχιου περιβάλλοντος και τη βέλτιστη αξιοποίηση των συγκριτικών φυσικών και πολιτιστικών πλεονεκτημάτων της χώρας υπό τις αρχές της βιωσιμότητας και αειφορίας, ώστε να καταστεί η Ελλάδα πανευρωπαϊκός καταδυτικός προορισμός. Οι δράσεις που σχετίζονται με τον καταδυτικό και υποβρύχιο τουρισμό θα πληρούν τα κριτήρια της παρέμβασης 2050 «Nature and biodiversity protection, natural heritage and resources, green and blue infrastructure».
Κυρίες και κύριοι,
Αγαπητοί φίλοι,
Η εξασφάλιση των χρηματικών πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανασυγκρότησης ήταν το πρώτο μεγάλο βήμα για την ανασύνταξη της ελληνικής οικονομίας, καθώς το επενδυτικό κενό – μετά από μια μακρά περίοδο υποεπένδυσης- καλύπτεται και αναμένεται να κινητοποιήσει επιπλέον κεφάλαια.
Ο σχεδιασμός που ακολούθησε μέσω του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας έθεσε τις βάσεις ενός φιλόδοξου οράματος, ωστόσο η εκτέλεση του είναι το επόμενο κρίσιμο στοίχημα δεδομένου του στενού χρονικού πλαισίου υλοποίησης μέχρι και το 2025.
Το πρόσταγμα είναι σαφές προς τον ιδιωτικό τομέα, και δη την Τοπική Αυτοδιοίκηση, καθώς αμφότεροι οφείλουν να αξιοποιήσουν όλα τα διαθέσιμα χρηματοδοτικά, κανονιστικά και θεσμικά εργαλεία που έρχονται στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανασυγκρότησης προκειμένου να βελτιώσουν την ανταγωνιστικότητα τους, την εξωστρέφεια τους και εν γένει το παραγωγικό τους αποτύπωμα.
Δεδομένου δε πως το χρονικό πλαίσιο της ευκαιρίας που προσφέρει το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανασυγκρότησης είναι περιορισμένο, η πρόκληση γίνεται ακόμη εντονότερη.
Σας ευχαριστώ.
