Βιωσιμότητα: Το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα του ελληνικού τουρισμού
Αξιότιμες κυρίες,
Αξιότιμοι κύριοι,
Χαίρομαι και είναι μεγάλη μου τιμή που βρίσκομαι κοντά σας σήμερα στο ετήσιο συνέδριο του ΣΤΕΚ (Σύνδεσμος Τουριστικών Επιχειρήσεων Κύπρου) 2023 με θέμα «Η Πορεία προς την Βιώσιμη Ανάπτυξη».
Όπως γνωρίζετε, η εντεινόμενη κλιματική αλλαγή σε συνδυασμό και με την πρόσφατη πανδημία λειτούργησαν ως επιταχυντές για τις μεγάλες αλλαγές, που είχαν ήδη ξεκινήσει κατά τα τελευταία χρόνια, για την παγκόσμια τουριστική οικονομία, πόσω δε μάλλον για το ελληνικό τουριστικό οικοσύστημα.
Το αποτύπωμα της ανάγκης για ένα νέο μοντέλο αειφόρου τουρισμού, που θα ακολουθεί τις αρχές που θέτει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού, ‘’travel, enjoy, respect’’ αλλά και support που θα βασίζεται και θα στηρίζει ταυτόχρονα τον άνθρωπο, ήρθε για να μείνει.
Είναι πλέον σαφές ότι κάθε εθνική πολιτική για τον τουρισμό επιβάλλεται εκ των πραγμάτων να συνδυάζει:
α) Υπηρεσίες και διαδικασίες, που σέβονται τον μοναδικό φυσικό πλούτο της χώρας και την τοπική ταυτότητα, καθ’ όλη τη διάρκεια της ταξιδιωτικής εμπειρίας.
β) Την προσέλκυση υπεύθυνων επισκεπτών σε σταθερά αυξανόμενο ρυθμό, συνυπολογίζοντας τη φέρουσα ικανότητα των προορισμών.
Καθώς η στροφή του παγκόσμιου τουριστικού κλάδου (μεταφορές, διαμονή, διαχείριση προορισμών) στη βιωσιμότητα συνιστά σύγχρονη κοινωνική και ταξιδιωτική επιταγή, η βιώσιμη διαχείριση των προορισμών και των τουριστικών επιχειρήσεων συνιστά ολοένα και σημαντικότερο κριτήριο για τους σύγχρονους ταξιδιώτες.
Α. ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΒΙΩΣΙΜΟ ΤΟΥΡΙΣΜΟ: ΕΡΕΥΝΕΣ – ΜΕΛΕΤΕΣ
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία του Παγκόσμιου Συμβουλίου Ταξιδίων και Τουρισμού (WTTC) στην έκθεση «A Net Zero Roadmap for Travel & Tourism» (2021), η ευαισθητοποίηση των ταξιδιωτών σχετικά με την κλιματική κρίση έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια, με αποτέλεσμα να αναδιαμορφώνονται οι ταξιδιωτικές προσδοκίες και προτιμήσεις, καθώς η έννοια της βιωσιμότητας λαμβάνεται υπόψη κατά το στάδιο επιλογής προορισμού και αφορά (α) είτε στην υιοθέτηση/εφαρμογή βιώσιμων πρακτικών, (β) είτε στην προστασία της πολιτιστικής/φυσικής κληρονομιάς και στη στήριξη τοπικών κοινοτήτων, με τη διάσταση της συμπερίληψης/περιεκτικότητας.
Επιπροσθέτως, σύμφωνα με την έκθεση του WTTC, του Trip.com Group και της Deloitte, «Ένας κόσμος σε κινητικότητα: μεταβαλλόμενες καταναλωτικές ταξιδιωτικές τάσεις το 2022 και μετά»:
- Το 71% των ταξιδιωτών επιζητά να ταξιδέψει με πιο βιώσιμο τρόπο το 2023 (+10% σε σχέση με την αντίστοιχη έρευνα του 2021), γεγονός που αντανακλάται στις αποφάσεις που λαμβάνονται σχετικά με τα ταξίδια και τις κρατήσεις, ενώ το 53% είναι πιο αποφασισμένο να προβεί σε βιώσιμες ταξιδιωτικές λύσεις όταν ταξιδεύει (σε σχέση με το 2022).
- Παράλληλα, το 40% των ταξιδιωτών επιβεβαιώνει ότι αναζήτησε διαμονή με βιώσιμες λύσεις τον περασμένο χρόνο σε διαδικτυακό ταξιδιωτικό ιστότοπο, ενώ το 38% αναζήτησε ενεργά πληροφορίες σχετικά με τις πολιτικές βιωσιμότητας ενός καταλύματος πριν προβεί σε κράτηση.
- Επιπρόσθετα, το 78% των ταξιδιωτών παγκοσμίως επιδιώκει να διαμείνει σε βιώσιμο κατάλυμα τουλάχιστον μία φορά εντός του 2023.
- Επίσης, το 46% των ταξιδιωτών που διέμεινε σε βιώσιμο κατάλυμα τουλάχιστον μία φορά τον περασμένο χρόνο, προέβη σε τέτοια απόφαση γιατί:
α) ήθελε να βοηθήσει στην προσπάθεια μείωσης του περιβαλλοντικού αποτυπώματός του (41%),
β) ήθελε να βιώσει μια προσωπική εμπειρία του τόπου (33%) και
γ) πίστευε ότι τα βιώσιμα καταλύματα αντιμετωπίζουν την τοπική κοινότητα με πιο ορθό τρόπο.
Επιπλέον, σύμφωνα με τη μελέτη της διεθνούς συμβουλευτικής εταιρίας Phocuswright με τίτλο «Hospitality Reboot: Embracing Trends Facing Challenges», η οποία παρουσιάστηκε στο 6ο Διεθνές Φόρουμ Φιλοξενίας που διοργάνωσε το ΞΕΕ το προηγούμενο μήνα (Φεβρουάριος 2023), διαπιστώνεται πως το 41% των ευρωπαίων ταξιδιωτών κατά τη διοργάνωση του ταξιδιού τους εξετάζουν τη διαμονή τους σε προορισμούς που υιοθετούν βιώσιμες πρακτικές.
Σημειώνεται ότι σε πολλές από τις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης, στις Σκανδιναβικές χώρες καθώς και στη Μ. Βρετανία, το ενδιαφέρον για την επιλογή προορισμού εστιάζεται στην υιοθέτηση βιώσιμων πρακτικών/βιώσιμη ανάπτυξη/προστασία του περιβάλλοντος. Σε αγορές δε μακρινής απόστασης (Η.Π.Α., Καναδάς και Αυστραλία), η στήριξη των τοπικών κοινοτήτων βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα, ενώ πράσινος/υπεύθυνος τουρισμός, ως ευρύτερη έννοια, σχετίζεται με την ελαχιστοποίηση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος ενός ταξιδιού και παρουσιάζεται ως τάση κυρίως σε χώρες της Κεντρικής Ευρώπης (π.χ. Γερμανία, Γαλλία και Βέλγιο).
Σε αυτό το πλαίσιο επισημαίνεται ότι στην έκθεση με θέμα «Οι κορυφαίες χώρες για βιώσιμο τουρισμό – υιοθετώντας τον πράσινο μετασχηματισμό για την ανάκαμψη των ταξιδίων» (2021), η διεθνής εταιρεία έρευνας αγοράς Euromonitor International, αναπτύσσοντας έναν «Βιώσιμο Ταξιδιωτικό Δείκτη» στη βάση επτά (7) πυλώνων [1)περιβαλλοντική βιωσιμότητα, 2) κοινωνική βιωσιμότητα, 3) οικονομική βιωσιμότητα, 4) ρίσκο, 5) βιώσιμη ζήτηση, 6) βιώσιμες μεταφορές, 7) βιώσιμη διαμονή], προχώρησε στην αξιολόγηση 99 χωρών παγκοσμίως και, ακολούθως, στην κατάταξή τους ως προς τον αειφόρο τουρισμό.
Σε αυτές, οι σκανδιναβικές χώρες ηγούνται της μετάβασης στον παγκόσμιο βιώσιμο τουρισμό, ενώ η Ελλάδα και η Κύπρος κατατάσσονται υπόψιν στην 33η και την 42η θέση αντίστοιχα, σημειώνοντας ωστόσο σημαντική πρόοδο σε συγκεκριμένους πυλώνες σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια.
Β. ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΒΙΩΣΙΜΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ
Αγαπητές κυρίες,
Αγαπητοί κύριοι,
Η υπεύθυνη διαχείριση του περιβάλλοντος και των φυσικών πόρων βρίσκεται στον πυρήνα της εθνικής τουριστικής πολιτικής στην Ελλάδα και συνιστά έναν από τους κεντρικούς πυλώνες στους οποίους εδράζεται ο μακροπρόθεσμος στρατηγικός σχεδιασμός του Υπουργείου Τουρισμού της Ελληνικής Πολιτείας με στόχο την αναβάθμιση και προσαρμογή του τουριστικού προϊόντος στις νέες απαιτήσεις για βιώσιμη ανάπτυξη.
Η εκτεταμένη ακτογραμμή, η πληθώρα νησιών και η ιδιαίτερη γεωμορφολογία της ηπειρωτικής χώρας καθιστούν την Ελλάδα ιδιαίτερα ευάλωτη στην κλιματική αλλαγή η οποία αναμένεται κατά τα επόμενα χρόνια να εκφραστεί με μείωση των βροχοπτώσεων, αύξηση της μέσης θερμοκρασίας και της μέσης προσπίπτουσας ακτινοβολίας, αύξηση των ημερών ξηρασίας και του αριθμού ημερών με αυξημένο κίνδυνο πυρκαγιάς. Όσον αφορά τον τουρισμό πιο συγκεκριμένα, η κλιματική αλλαγή αναμένεται να επηρεάσει υπέρμετρα συγκεκριμένους προορισμούς και κυρίως τους παράκτιους και νησιωτικούς που εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τον τουρισμό για την επιβίωση και οικονομική τους ανάπτυξη και οι οποίοι ήδη αντιμετωπίζουν σημαντικές προκλήσεις σε επίπεδο υδροδοτικής και ενεργειακής επάρκειας και φέρουσας ικανότητας των υποδομών τους.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα έρευνας που διεξήγαγε το ΕΚΠΑ για τον Οργανισμό Ερευνών «διαΝΕΟσις» αναμένεται:
· σημαντική ενίσχυση της τάσης αύξησης της συχνότητας και της έντασης των καυσώνων και των υψηλών θερμοκρασιών για την περίοδο 2026-2045,
· σημαντική αύξηση των «τροπικών νυχτών», δηλαδή εκείνων κατά τις οποίες το θερμόμετρο δεν πέφτει κάτω από τους 20 βαθμούς κελσίου,
· μείωση των βροχοπτώσεων.
Παράλληλα, υπολογίζεται πως σε περίπτωση που η μέση θερμοκρασία αυξηθεί κατά 2,5 βαθμούς θα οδηγήσει σε μείωση διανυκτερεύσεων κατά 1% και απώλειες εσόδων στον τουρισμό της τάξης των 825 εκ. ευρώ ετησίως.
Ως εκ τούτου, η ανάπτυξη της τουριστικής δραστηριότητας με όρους αειφορίας καθίσταται επιτακτική με τη λήψη στοχευμένων μέτρων και την προώθηση ολοκληρωμένων στρατηγικών στον πυρήνα των οποίων βρίσκεται η επέκταση της τουριστικής περιόδου με την αξιοποίηση της αύξησης των περιόδων του έτους με θερμό κλίμα (π.χ. κατά τους μήνες Σεπτέμβριος και Οκτώβριος), η ανάδειξη νέων τουριστικών προϊόντων πέρα από το κλασσικό «ήλιος και θάλασσα» και η γεωγραφική διασπορά των τουριστικών ροών με γνώμονα την ικανοποίησή των επισκεπτών και των τοπικών κοινωνιών αλλά και τη διασφάλιση της οικονομικής βιωσιμότητας των επιχειρήσεων του τουριστικού οικοσυστήματος.
Γ. ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΥΠΟΤ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΤΗΣ ΒΙΩΣΙΜΗΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ
Αγαπητές φίλες,
Αγαπητοί φίλοι,
Για την Ελληνική Πολιτεία αποτελεί προτεραιότητα μια συστημική στροφή προς μια πιο βιώσιμη τουριστική οικονομία που λειτουργεί τόσο για τη κοινωνία, όσο και για τον περιβάλλον. Έχουμε μια ισχυρή βάση εκκίνησης, καθώς η Ελλάδα κατατάσσεται 25η μεταξύ 140 χωρών στον δείκτη Ανταγωνιστικότητας Ταξιδιών και Τουρισμού 2019 του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ (WEF).
Επίσης, σε επιμέρους δείκτες, η Ελλάδα κατατάσσεται 13η για την υγεία και την υγιεινή της, 18η για τις υποδομές αεροπορικών μεταφορών και 18η για τις υποδομές τουριστικών υπηρεσιών.
Πιστεύουμε ότι μπορούμε να καταστήσουμε τον τουρισμό μια ισχυρή κινητήρια δύναμη για τη μείωση των ανισοτήτων, θέτοντας την ευημερία των ανθρώπων στο επίκεντρο κάθε πολιτικής και διαχειριστικής προσέγγισης και διαδίδοντας τα οφέλη του σε όλους.
Έχουμε τώρα την ευκαιρία να επιταχύνουμε τη βιώσιμη ανάπτυξη και γι’ αυτό κεντρική βούληση του Υπουργείου Τουρισμού της Ελληνικής Πολιτείας είναι να συμμορφώνεται σταδιακά με τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης της Ατζέντας 2030 του ΟΗΕ, ενσωματώνοντάς τους στην εθνική τουριστική πολιτική και θεσπίζοντας ένα εθνικό σύστημα αξιολόγησης για την παρακολούθηση της προόδου της εφαρμογής τους.
Κύριος στόχος του Υπουργείου Τουρισμού αναφορικά με τις πολιτικές και τα μέτρα για την προώθηση της βιωσιμότητας, της διαφοροποίησης και της ανταγωνιστικότητας του ελληνικού τουριστικού προϊόντος, είναι η ολοκλήρωση της τουριστικής ανάκαμψης της χώρας από την πανδημία, η επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου και η περαιτέρω βελτίωση των τουριστικών μεγεθών, μέσω της προσφοράς υψηλού επιπέδου υπηρεσιών και μοναδικών τουριστικών εμπειριών.
Σε αυτό το πλαίσιο, η στρατηγική του Υπουργείου Τουρισμού περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, την προώθηση της Ελλάδας ως πρότυπου προορισμού βιώσιμης, γεωγραφικά και χρονικά ισόρροπης τουριστικής ανάπτυξης, όπως αποτυπώνεται και στο Σχέδιο Μάρκετινγκ για τον ελληνικό τουρισμό (2023-2024) που εκπόνησε η Διεύθυνση Στρατηγικού Σχεδιασμού, στο οποίο ως ζητούμενα τίθενται η ενίσχυση της τουριστικής ανάκαμψης της χώρας, λαμβάνοντας υπ’ όψη τις προκλήσεις από τη σταδιακή επάνοδο στην κανονικότητα, την ενεργειακή κρίση κόστους αλλά και την αυξανόμενη ανάγκη για την ενσωμάτωση βιώσιμων πρακτικών, με την υιοθέτηση του κατάλληλου επικοινωνιακού positioning της Ελλάδας ως τουριστικού προορισμού. Στόχος; Να επιτευχθεί η επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου και η βελτίωση των τουριστικών μεγεθών, η προσφορά υψηλού επιπέδου υπηρεσιών και διαφοροποιημένου τουριστικού προϊόντος και η αναζήτηση νέων αγορών εισερχόμενου τουρισμού.
Αναλυτικότερα, οι γενικοί στόχοι μάρκετινγκ 2023-2024 για τον ελληνικό τουρισμό αφορούν στους εξής άξονες:
· Εδραίωση της Ελλάδαςως top of mind τουριστικού προορισμού, μέσω της περαιτέρω ανάπτυξης της μοναδικής τουριστικής ταυτότητας της χώρας (brand identity).
· Ενίσχυση της φήμης του προορισμού «Ελλάδα» ως προορισμού μοναδικών και πολυθεματικών εμπειριών και δευτερευόντως ως υγειονομικά ασφαλούς προορισμού (αν οι συνθήκες το επιβάλλουν εκ νέου).
· Άμβλυνση της εποχικότητας μέσω της διαφοροποίησης του προϊόντος. Προώθηση ειδικών και εναλλακτικών μορφών τουρισμού που θα έχουν το χαρακτήρα της «μοναδικής και πολυθεματικής εμπειρίας» με έμφαση στην γεωμορφολογική υπεροχή της χώρας και τη βιώσιμη διαχείριση των φυσικών και πολιτιστικών πόρων, ανάλογα με τις δυνατότητες και ευκαιρίες ανάπτυξης κάθε Περιφέρειας, σε συνδυασμό με τις τάσεις της παγκόσμιας ζήτησης, αλλά και τις ευκαιρίες που παρέχει το αναπτυξιακό εργαλείο του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (Recovery and Resilience Facility – RRF).
· Ενίσχυση των παραδοσιακών αγορών εισερχόμενου τουρισμού και ανάπτυξη νέων, ιδίως κατόπιν της στρατηγικής προτεραιοποίησης του Υπουργείου Τουρισμού σύμφωνα με το ετήσιο σχέδιο δράσης 2023.
· Ισόρροπη γεωγραφικά προβολή του ελληνικού τουριστικού προϊόντος με ζητούμενο την γεωγραφική διασπορά των επισκεπτών.
Παράλληλα, με γνώμονα τη βιώσιμη και ισόρροπη γεωγραφικά και χρονικά τουριστική ανάπτυξη μέσω της σταδιακής απεξάρτησης από την ταύτιση της Ελλάδας ως προορισμού διακοπών «ήλιου-θάλασσας», το Υπουργείο Τουρισμού της Ελληνικής Πολιτείας δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην ανάπτυξη των ειδικών και εναλλακτικών μορφών τουρισμού, σύμφωνα με τη φέρουσα ικανότητα κάθε προορισμού, μέσω των οποίων προσφέρονται στον ταξιδιώτη αυθεντικές, βιωματικές και ολοκληρωμένες ταξιδιωτικές εμπειρίες. Ο σχεδιασμός και η στρατηγική που ακολουθούνται στοχεύουν στην ανάδειξη της χώρας σε προορισμό ειδικού ενδιαφέροντος, ιδανικού προς επίσκεψη καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, προβάλλοντας τις δυνατότητες που έχει ο επισκέπτης να απολαμβάνει μία ευρεία γκάμα ποιοτικών, μοναδικών και διαφοροποιημένων προϊόντων και υπηρεσιών.
Δ. ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ, ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ, ΕΡΓΑ ΚΑΙ ΔΡΑΣΕΙΣ ΥΠΟΤ ΓΙΑ ΤΗ ΒΙΩΣΙΜΗ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ
Αγαπητές κυρίες,
Αγαπητοί κύριοι,
Τούτων λεχθέντων οι κύριες πρωτοβουλίες, οι πολιτικές, οι ενέργειες και δράσεις αλλά και τα έργα τα οποία υλοποιούνται ή στα οποία μετέχει ή παρακολουθεί το ΥΠΟΤ, με γνώμονα την τουριστική βιωσιμότητα (έργα Ετήσιου Σχεδίου Δράσης 2023, έργα Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και λοιπές πρωτοβουλίες) έχουν ως ακολούθως:
- Εκπόνηση του Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου για την Τουριστική Ανάπτυξη (ΕΣΣΤΑ), ήτοι εκπόνηση μελέτης ολοκληρωμένου εθνικού στρατηγικού σχεδίου τουριστικής ανάπτυξης δεκαετούς διάρκειας με τίτλο «ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΜΦΩΝΟ ΓΙΑ ΤΟΝ ΒΙΩΣΙΜΟ ΤΟΥΡΙΣΜΟ 2021-2030 (Συμβιώ Τ21-30)».
- Ψήφιση ν. 4875/2021 (Α’ 250), με τις διατάξεις του οποίου θεσμοθετήθηκε ένα σύγχρονο πλαίσιο διακυβέρνησης για την αποδοτική και αποτελεσματική διαχείριση των επιμέρους προορισμών της χώρας. Το εν λόγω πλαίσιο έρχεται να θεραπεύσει τα πάσης φύσεως ζητήματα αδυναμίας προσφοράς ποιοτικού, διαφοροποιημένου και βιώσιμου τουριστικού προϊόντος, αλλά και ολοκληρωμένου σχεδιασμού και υλοποίησης μακροπρόθεσμης τουριστικής στρατηγικής στους προορισμούς. Το Υπουργείο Τουρισμού πρόκειται να λειτουργήσει το Εθνικό Παρατηρητήριο Βιώσιμης Τουριστικής Ανάπτυξης (άρθρο 16 ΦΕΚ 157 Α’/2017), το οποίο έχει ενταχθεί προς χρηματοδότηση στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας ως υποέργο στο έργο: «Διαχείριση Προορισμών» και προβλέπει την υλοποίηση των ακόλουθων ενεργειών:
1) τη χρηματοδότηση σχεδιασμού και ανάπτυξης Ηλεκτρονικής Πλατφόρμας και ιστοσελίδας του Εθνικού Παρατηρητηρίου με δυνατότητα παραμετροποίησης.
2) τη χρηματοδότηση παραμετροποίησης για τα Περιφερειακά Παρατηρητήρια Βιώσιμης Τουριστικής Ανάπτυξης, ώστε να καθίστανται διαθέσιμα τα αναγκαία δεδομένα και στοιχεία προς το Εθνικό Παρατηρητήριο που θα αποτελούν τη βάση για τον ολοκληρωμένο σχεδιασμό των τουριστικών στρατηγικών, μέσω της παροχής της απαιτούμενης πληροφόρησης και επιτήρησης της πορείας των τουριστικών μεγεθών.
- Στο Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0», που έχει ενταχθεί και χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, περιλαμβάνονται δράσεις αρμοδιότητας υλοποίησης του Υπουργείου Τουρισμού, οι οποίες αναλύονται σε επιμέρους έργα που αποσκοπούν στη βελτίωση των τουριστικών υποδομών της χώρας, τη σύνθεση ενός σύγχρονου, διαφοροποιημένου και ανταγωνιστικού τουριστικού προϊόντος, την ενίσχυση της προστιθέμενης αξίας δεξιοτήτων ανθρώπινου παράγοντα στον τουρισμό, τον ψηφιακό μετασχηματισμό διοικητικών διαδικασιών, αλλά και την εν γένει προώθηση της βιώσιμης και γεωγραφικά ισόρροπης τουριστικής ανάπτυξης.
Αναλυτικότερα, τα έργα ΤΑΑ αρμοδιότητας υλοποίησης του Υπουργείου Τουρισμού αφορούν κυρίως στους 5 οριζόντιους άξονες της Πράσινης και της Γαλάζιας Ανάπτυξης προωθώντας παράλληλα τη βελτίωση της προσβασιμότητας και της διασυνδεσιμότητας της χώρας, μέσω της εισαγωγής και ανάπτυξης νέων ψηφιακών τεχνολογιών, αποσκοπώντας στη βελτίωση της εμπειρίας του επισκέπτη και τον επανασχεδιασμό του ελληνικού τουριστικού προϊόντος.
Συγκεκριμένα μέσω της Δράσης 16931 «Τουριστική Ανάπτυξη», με συνολικό προϋπολογισμό € 320 εκ., που περιλαμβάνει, εκτός των επικουρικών έργων Γραφείων Διοίκησης Έργου/ενεργειών δημοσιότητας/πλατφόρμας υποβολής αιτημάτων, και τα εξής υποέργα:
- Υποέργο 1 «Διαχείριση Προορισμών»
- Υποέργο 2 «Ορεινός Τουρισμός»
- Υποέργο 3 «Τουρισμός υγείας και ευεξίας μέσω της αξιοποίησης ιαματικών πηγών»,
- Υποέργο 4 «Αγροτουρισμός και Γαστρονομία»,
- Υποέργο 5 «Αναβάθμιση τουριστικών λιμένων»
- Υποέργο 6 «Προσβάσιμες παραλίες»,
- Υποέργο 7 «Καταδυτικός τουρισμός»
Επίσης, έχουμε τη Δράση 16921 «Τουριστική Εκπαίδευση» με κύριο έργο την αναβάθμιση και εκμάθηση νέων δεξιοτήτων /σε διαφορετικούς τομείς εξειδίκευσης στον τουρισμό, όπως και τη Δράση 16785 «Ανάπτυξη ψηφιακού μητρώου τουριστικών επιχειρήσεων (e-MHTE)» με γνώμονα τη βελτίωση ποιότητας υπηρεσιών και ενίσχυση διαλειτουργικότητας με νέες εφαρμογές και συστήματα.
Επιπλέον έχουμε τη Δράση 16791 «Ψηφιακός ανασχηματισμός ΕΟΤ», με τρία υποέργα: α) Ψηφιακός Τουριστικός Χάρτης, β) Δημιουργία ψηφιακού αποθετηρίου των πολιτισμικών περιουσιακών στοιχείων της χώρας, γ) Ανάπτυξη καινοτόμου συστήματος πληροφόρησης προς τουρίστες και πολίτες με βάση την τεχνολογία τεχνητής νοημοσύνης 2ης γενιάς.
- Ταυτόχρονα, υπάρχουν ήδη δεκατέσσερα (14) έργα για τον τουρισμό ενταγμένα ήδη στη Βίβλο Ψηφιακού Μετασχηματισμού της Ελληνικής Πολιτείας για ευρύτερη ψηφιοποίηση διαδικασιών, προώθηση «έξυπνων» λύσεων και μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος4 .
- Επιπροσθέτως, τo Υπουργείο Τουρισμού σε συνεργασία με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού (UNWTO) βρίσκεται σε διαδικασία ίδρυσης Κέντρου Έρευνας και Παρακολούθησης για τον Παράκτιο και Θαλάσσιο Τουρισμό στην Ανατολική Μεσόγειο, με σκοπό την παρακολούθηση της βιώσιμης ανάπτυξης του παράκτιου και θαλάσσιου τουρισμού στην περιοχή, την προώθηση της επιστημονικής έρευνας και την παραγωγή έγκυρων δεδομένων με στόχο την ανάπτυξη τεκμηριωμένων στρατηγικών και πολιτικής, την παροχή έγκαιρων και σχετικών κατευθυντήριων γραμμών για τη βιώσιμη ανάπτυξη του θαλάσσιου και παράκτιου τουρισμού καθώς τη δημιουργία δικτύου συνεργασίας με τη συμμετοχή χωρών της Ανατολικής Μεσογείου. Η Κύπρος έχει επίσης εκδηλώσει ενδιαφέρον συμμετοχής.
- Επίσης, αξίζει να επισημανθεί η χρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Blue invest, που τελεί υπό τη διαχείριση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Επενδύσεων, για τη στήριξη της καινοτόμου γαλάζιας οικονομίας και με στόχο την πρόσβαση στη χρηματοδοτική και επενδυτική ετοιμότητα για νεοφυείς επιχειρήσεις, επιχειρήσεις στο αρχικό στάδιο και ΜΜΕ που δραστηριοποιούνται στη γαλάζια οικονομία.
- Επιπλέον, αναφορικά με την προώθηση των ειδικών μορφών τουρισμού, προτεραιότητα έχει δοθεί στην ενίσχυση και εξειδίκευση του θεσμικού πλαισίου εφαρμογής επιχειρηματικών δραστηριοτήτων στον θεματικό τουρισμό, στη στρατηγική για την ανάπτυξη και την ανάδειξη τους, στις συνέργειες με συναρμόδια Υπουργεία, ενώ την τελευταία τριετία έχει προωθηθεί η θέσπιση σημάτων ποιότητας (π.χ. σήμα επισκέψιμου οινοποιού–ζυθοποιείου, σήμα επισκέψιμου ελαιοτριβείου, σήμα επισκέψιμου τυροκομείου, σήμα προσβάσιμου τουριστικού προορισμού, σήμα προσβάσιμης τουριστικής επιχείρησης, σήμα τουριστικού καταλύματος φιλικού προς ζώα συντροφιάς, κ.λπ.) για την ενίσχυση της ταυτότητας, της ποιότητας και για την ανάπτυξη των θεματικών προϊόντων με στόχο τον συνεχή εμπλουτισμό και τη διαφοροποίηση του ελληνικού τουρισμού στο πλαίσιο της βιώσιμης ανάπτυξης.
- Παράλληλα, αξίζει να επισημανθεί η πρωτοβουλία της ελληνικής κυβέρνησης “GR-eco Islands” που στοχεύει στη ολοκληρωμένη μετατροπή μικρών, μη διασυνδεδεμένων και απομακρυσμένων νησιών σε πρότυπα πράσινης οικονομίας, ενεργειακής αυτονομίας και αυτάρκειας και περιβαλλοντικά βιώσιμων μετακινήσεων καθώς και σε εστίες ψηφιακής καινοτομίας. Χαρακτηριστικότερα παραδείγματα είναι η Χάλκη, η Τήλος και φυσικά η Αστυπάλαια.
- (Μελέτες του Υπουργείου Τουρισμού για Μύκονο και Σαντορίνη ) Στο σημείο αυτό θα ήθελα να επισημάνω ότι στο πλαίσιο των προσπαθειών του Υπουργείου Τουρισμού της Ελληνικής Πολιτείας για την καταγραφή και την αντιμετώπιση των σημαντικών περιβαλλοντικών προκλήσεων που αντιμετωπίζουν δύο από τους πλέον δημοφιλείς ελληνικούς προορισμούς της χώρας, η Μύκονος και η Σαντορίνη, εκπονήθηκαν το 2022 μελέτες στις οποίες αποτυπώνονται, μεταξύ άλλων τα προβλήματα, τις ευκαιρίες και προοπτικές σχετικά με θέματα περιβαλλοντικής βιωσιμότητας και αναμένεται να αποτελέσουν οδικό χάρτη στη μετατροπή των νησιών σε προορισμούς πρότυπα βιώσιμης ανάπτυξης. Στις μελέτες αποτυπώθηκαν οι βασικοί άξονες προτεραιότητας και μία σειρά από προτεινόμενες παρεμβάσεις που θα συμβάλλουν στη διασφάλιση της περιβαλλοντικά βιώσιμης τοπικής ανάπτυξης.
- Περαιτέρω, οφείλω να αναφέρω το έργο Rhodes Co-Lab Sustainable Destination, που αποτελεί μία σημαντική πρωτοβουλία που βασικό στόχο έχει μέσα από μία σειρά δράσεων και επιμέρους έργων να καταστήσει τη Ρόδο βιώσιμο τουριστικό προορισμό και πρότυπο βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης. Εταίροι της εμβληματικής πρωτοβουλίας είναι η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, ο Δήμος Ρόδου και ο Όμιλος TUI Group/TUI Care Foundation υπό την καθοδήγηση και βοήθεια της ελληνικής κυβέρνησης. Για τις ανάγκες της υλοποίησης του έργου αναμένεται να ιδρυθεί προσεχώς στη Ρόδο Διεθνές Κέντρο Βιώσιμης Τουριστικής Ανάπτυξης (International Centre for Sustainable Tourism) το οποίο θα αναλάβει την παρακολούθηση της προόδου των έργων και δράσεων, την εκπαίδευση και κατάρτιση της τοπικής κοινωνίας και των επιχειρήσεων τόσο της Ρόδου όσο και άλλων τουριστικών προορισμών.
- Επιπλέον, σημαντικό είναι και το πρόγραμμα PlasTICK από το μνημόνιο συνεργασίας με τη διεθνή Μη Κερδοσκοπική Εταιρία Common Seas που υπέγραψαν ο Υπουργός Τουρισμού της Ελληνικής Πολιτείας Βασίλης Κικίλιας και ο Πρόεδρος του ΕΟΤ Δημήτρης Φραγκάκης το Νοέμβριο του 2022, στο πλαίσιο της Διεθνούς Έκθεσης World Travel Market (WTM) που διοργανώνεται στο Λονδίνο, με στόχο τη μείωση του πλαστικού αποτυπώματος στα καταλύματα της χώρας μέσω της χρήσης του ψηφιακού εργαλείου μέτρησης, καταγραφής και διαχείρισης πλαστικών στον κλάδο της φιλοξενίας PlasTICK. Το εν λόγω ψηφιακό εργαλείο παρέχει τη δυνατότητα μείωσης της εξάρτησης του κλάδου από πλαστικά μίας χρήσης και της επίτευξη των στόχων που έχουν τεθεί και των δεσμεύσεων που έχουν αναληφθεί στα πλαίσια της διεθνούς πρωτοβουλίας Global Tourism Plastics Initiative του ΠΟΤ.
Ε. ΕΡΓΑ INTERREG ΕΛΛΑΔΑΣ – ΚΥΠΡΟΥ
Αξιότιμες κυρίες,
Αξιότιμοι κύριοι,
Ιδιαίτερη αναφορά θα πρέπει να γίνει στα έργα INTERREG ΕΛΛΑΔΑΣ – ΚΥΠΡΟΥ. Ειδικότερα:
- «Geostars: Αστροπαρατήρηση και Φυσικό Περιβάλλον – Εναλλακτικό Προϊόν Ανάπτυξης & Προβολής των Γεωπάρκων της Ανατολικής Μεσογείου»
Το εν λόγω έργο λήγει στις 31/10/2023, έχει συνολικό προϋπολογισμό 2.678.400€ και κύριος στόχος του είναι η βελτίωση της επισκεψιμότητας και κατ’ επέκταση της οικονομικής ανάπτυξης των αναγνωρισμένων γεωπάρκων και αστροπαρατηρητηρίων της Κρήτης και της Κύπρου (Τρόοδος, Σητεία, Ψηλορείτης), τα οποία διαθέτουν ιδιαίτερα περιβαλλοντικά και φυσικά ορεινά χαρακτηριστικά που παρέχουν κοινά συγκριτικά πλεονεκτήματα τουριστικής ανάπτυξης.
- «Re-cult: Ανάδειξη και διάδοση της πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς μέσα από την ανάπτυξη και θεσμική ενίσχυση του Θρησκευτικού Τουρισμού στη νησιωτική περιοχή της Ελλάδας και της Κύπρου»
Το Υπουργείο Τουρισμού της Ελληνικής Πολιτείας συμμετείχε ως δικαιούχος στο έργο με τίτλο «Ανάδειξη και διάδοση της πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς μέσα από την ανάπτυξη και θεσμική ενίσχυση του Θρησκευτικού Τουρισμού στη νησιωτική περιοχή της Ελλάδας και της Κύπρου» και ακρωνύμιο «RE-CULT» στο πλαίσιο του Προγράμματος Διασυνοριακής Συνεργασίας Interreg V-A Ελλάδα-Κύπρος 2014-2020. Το έργο είχε διάρκεια 48 μήνες, από τον Οκτώβριο 2018 έως και το Σεπτέμβριο 2022 ενώ είχε συνολικό προϋπολογισμό 1.918.370,50€. Ο προϋπολογισμός του Υπουργείου Τουρισμού ήταν ύψους 80.860,00€.
ΣΤ. ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Αγαπητές φίλες,
Αγαπητοί φίλοι,
Ως υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής, θεωρούμε τον βιώσιμο τουρισμό έναν στρατηγικό τομέα που μπορεί να προσελκύσει μακροπρόθεσμα ξένες επενδύσεις, να τονώσει την απασχόληση και να προωθήσει την περιφερειακή ανάπτυξη της χώρας. Για την Ελληνική Κυβέρνηση ο συγκεκριμένος τομέας βρίσκεται στο επίκεντρο της ανάπτυξης, της καινοτομίας, αλλά και της εξωστρέφειας.
Η ενσωμάτωση των αρχών και πρακτικών της βιωσιμότητας, η οποία δεν είναι μόνον περιβαλλοντική, αλλά και οικονομική και κοινωνική, είναι ζήτημα δημιουργίας ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος και ανάπτυξης του τουρισμού στη χώρα μας και ως εκ τούτου αποτελεί εθνική προτεραιότητα όπως θα αντιληφθήκατε από τις προαναφερόμενε ενέργειες της Ελληνικής Πολιτείας.
Μπορούμε όλοι να κάνουμε φιλικές προς το περιβάλλον επιλογές που θα καταλήξουν στην προστασία των εύθραυστων τουριστικών οικοσυστημάτων μας, στην αλλαγή που τόσο χρειαζόμαστε.
Έχουμε άλλωστε την υποχρέωση να παραδώσουμε στα παιδιά μας ένα περιβάλλον το οποίο δεν θα είναι χειρότερο από αυτό που παραλάβαμε εμείς από τους γονείς μας.
Τα επόμενα χρόνια, θα κληθούμε όλοι μας, να προσαρμοστούμε στις σύγχρονες ανάγκες και στις νέες προτεραιότητες. Με τις συνέργειες και τις συμπράξεις έχουμε τη δυνατότητα να διαμορφώσουμε την ατζέντα για την πραγματική μεταμόρφωση του τουρισμού και τη μετάβαση στην επόμενη μέρα.
Ας εστιάσουμε λοιπόν σε όλα αυτά που μας κάνουν αισιόδοξους για ένα καλύτερο μέλλον. Με την προϋπόθεση, όμως, ότι έχουμε κάνει το καλύτερο δυνατό στο παρόν.
Σας ευχαριστώ.
