Κυρίες και κύριοι,
Χαίρομαι ιδιαίτερα που συμμετέχω στις εργασίες του 11ου Συνέδριου Περιφερειακής Ανάπτυξης.
Ως υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής, θεωρούμε τον τουρισμό έναν στρατηγικό τομέα που μπορεί όχι μόνο να προσελκύσει μακροπρόθεσμα ξένες επενδύσεις και να τονώσει την απασχόληση, αλλά κυρίως να προωθήσει την περιφερειακή ανάπτυξη της χώρας.
Γι’ αυτό και ο συγκεκριμένος τομέας βρίσκεται στο επίκεντρο της βιωσιμότητας, της καινοτομίας, αλλά και της εξωστρέφειας.
Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι ως κύριους στόχους της εθνικής τουριστικής πολιτικής έχουμε θέσει την επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου, τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας, της ποιότητας, της αυθεντικότητας και της ανθεκτικότητας του τουριστικού προϊόντος και παράλληλα την ενίσχυση των τουριστικών επενδύσεων με χαμηλό περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
Ο βασικός σχεδιασμός της Πολιτείας, δηλαδή, για το ελληνικό τουριστικό οικοσύστημα είναι σε άμεση συνάρτηση με την ποιότητα του βιοτικού επιπέδου, την διατήρηση του φυσικού κάλλους, όπως και την οικονομική μετεξέλιξη των τοπικών κοινωνικών στη χώρα μας.
Αγαπητές φίλες,
Αγαπητοί φίλοι,
Στους περισσότερους δήμους και τις περιφέρειες της χώρας, η επιθυμία να αναπτύξουν τον τουρισμό ξεκινάει από την ανάγκη ενίσχυσης της οικονομίας τους, διότι ο τουρισμός δημιουργεί θέσεις απασχόλησης, επιφέρει χρηματικά κέρδη, συμβάλλει στη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς, στην προστασία του τοπικού φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος, στην ανύψωση και βελτίωση του βιοτικού επιπέδου και στην επέκταση της κοινωνικής ευημερίας.
Είναι γεγονός ότι οι επιδράσεις που ασκεί ο τουρισμός είναι πολύμορφες και πολλών τύπων, και έχουν σχέση με την οικονομική ταυτότητα ενός προορισμού, όπερ και διαπιστώνεται επίδραση στην απασχόληση, στο ισοζύγιο πληρωμών, στο συνάλλαγμα, στο περιβάλλον και στην κοινωνική συγκρότηση και δομή. Οι δαπάνες των τουριστών –τα έξοδά τους– συμβάλλουν άμεσα στην αύξηση της αποδοτικότητας των τοπικών οικονομικών δραστηριοτήτων και δημιουργούν φορολογικά έσοδα για την τοπική κοινωνία και τον δημόσιο τομέα.
Για την ακρίβεια έρευνα της Grant Thornton και του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδας δείχνει ότι τα οφέλη του τουρισμού διαχέονται σε 17 κλάδους οικονομικής δραστηριότητας και 9 τομείς της ελληνικής οικονομίας, συμπεριλαμβανόμενου του πρωτογενούς.
Οι 9 αυτοί άμεσα συνδεόμενοι με τη βιομηχανία της φιλοξενίας τομείς δραστηριότητας (από το σύνολο των 20 της οικονομίας) είναι η βιομηχανία και η μεταποίηση, το χονδρικό και λιανικό εμπόριο, οι μεταφορές και αποθήκευση, οι κατασκευές, η παροχή ηλεκτρικού ρεύματος, φυσικού αερίου, ατμού και κλιματισμού, η παροχή νερού και η διαχείριση αποβλήτων, η ενημέρωση και επικοινωνία, οι επιστημονικές και τεχνικές δραστηριότητες και οι διοικητικές και υποστηρικτικές δραστηριότητες.
Παράλληλα, η έρευνα της Grant Thornton για τις επενδύσεις στη φιλοξενία (σύνολο καταλυμάτων και μονάδων εστίασης) καταγράφει μέση ετήσια συνεισφορά στην οικονομία της χώρας ποσού 1,5 δισ. ευρώ. Το ύψος των ετήσιων επενδύσεων σε ανακαινίσεις αγγίζει το 1 δισ., ενώ η δημιουργία νέων καταλυμάτων τα 170 εκατ. Επίσης, οι λοιπές επενδύσεις σε καταλύματα ανέρχονται στα 300 εκατ. ετησίως και σε 140 εκατ. ανέρχονται τα κονδύλια επενδύσεων στις μονάδες εστίασης.
Όπως προσθέτει δε η Grant Thornton, η φιλοξενία αποτελεί τον πρώτο κλάδο σε επίπεδο προσφοράς θέσεων εργασίας (1 στις 4 θέσεις εργασίας στη χώρα).
Επίσης, θα ήθελα να επισημάνω ανάμεσα στους 9 τομείς της ελληνικής οικονομίας που εισπράττουν σημαντικά οφέλη από τον τουρισμό είναι ο πρωτογενής τομέας, σύμφωνα με έρευνα του Ινστιτούτου Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων (ΙΤΕΠ) για λογαριασμό του ΞΕΕ. Όπως προκύπτει από την έρευνα, το 88% της δαπάνης των ξενοδοχείων για αγορά τροφίμων και ποτών αφορά αγορά ελληνικών προϊόντων. Το ποσοστό αυτό κατανέμεται κατά 36% σε τοπικούς παραγωγούς (εντός δηλαδή του νομού που δραστηριοποιείται κάθε ξενοδοχείο) και το 52% στην υπόλοιπη Ελλάδα. Οι δαπάνες για αγορές προϊόντων τοπικής παραγωγής καταγράφουν τα πιο υψηλά ποσοστά τους στην Κρήτη (47%), στην Πελοπόννησο (46%) και στο Βόρειο Αιγαίο (44%).
Η προμήθεια των ξενοδοχείων σε αυγά, μέλι, λάδι, ελιές, μαρμελάδες και προϊόντα μαναβικής είναι σχεδόν αποκλειστικά ελληνική υπόθεση, καθώς παράγονται είτε τοπικά είτε στο σύνολο της επικράτειας. Η προμήθεια κρέατος είναι κατά 78% ελληνική. Το αντίστοιχο ποσοστό στα ψάρια και στα θαλασσινά είναι 72%. Αλλά και το 97% των κρασιών που καταναλώνουν τα ξενοδοχεία είναι ελληνικά.
Με λίγα λόγια, αυτοί είναι πόροι για την οικονομία, είναι πόροι για τις επιχειρήσεις, είναι πόροι για την ίδια την τοπική κοινωνία. Ο τουρισμός δεν τροφοδοτεί μόνο τα δημόσια ταμεία μέσω της φορολογίας. Ενισχύει, όπως αντιλαμβάνεστε, ένα πολύ ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων: από μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες και αεροπορικές εταιρείες μέχρι πολλές μικρότερες επιχειρήσεις ενοικίασης καταλυμάτων.
Και ταυτόχρονα είναι αυτός που κινητοποιεί τις τοπικές αγορές σε όλες τα επίπεδα. Από τον Πρωτογενή Τομέα -όπως σας ανέφερα νωρίτερα- μέχρι τις κατασκευές, από τις μεταφορές μέχρι την εστίαση.
Άρα ο τουρισμός είναι ένας πυροδότης ανάπτυξης για πολλούς και για πολλά. Και δεν είναι τυχαίο, συνεπώς, ότι ο συγκεκριμένος τομέας συμβάλλει σημαντικά τόσο στη μεγέθυνση του εθνικού μας προϊόντος, όσο και στον κρίσιμο τομέα της απασχόλησης, όπως και στις επενδύσεις. Πολλά από τα επενδυτικά σχέδια τα οποία δρομολογούνται συνολικά, σήμερα, στη χώρα και ιδίως στην Περιφέρεια αφορούν τον κλάδο του τουρισμού. Σημειωτεόν ότι 8 στις 10 επενδύσεις στη χώρα αφορούν τον τουρισμό.
Μετατρέπεται, λοιπόν, ο τουρισμός και σε ένα πεδίο ενεργοποίησης δημόσιων, ευρωπαϊκών αλλά και ιδιωτικών κεφαλαίων, στα οποία εάν υπολογιστούν και τραπεζικά δάνεια, θα ξεπεράσουν μόνο για το 2022 το 1 δισεκατομμύριο, όπως ανέφερε και ο Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης στην ομιλία του στην εκδήλωση του Υπουργείου Τουρισμού με θέμα: «2022 – Η μεγάλη επιστροφή του ελληνικού τουρισμού» στις 20/12/2022.
Αξιότιμες κυρίες,
Αξιότιμοι κύριοι,
Ειδικότερα, καθώς αρκετοί σημαντικοί εσωτερικοί προορισμοί αντιμετωπίζουν πληθώρα σύνθετων αναπτυξιακών προκλήσεων με οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις, που απαιτούν τη συνεργασία των τοπικών αρχών με την κεντρική διοίκηση, ώστε να μπορούν να σχεδιάζονται και να υλοποιούνται αποτελεσματικές και αλληλοσυνδεόμενες ενέργειες, κρίνεται εκ των πραγμάτων αναγκαίο, όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς να συγκεράσουν τουριστικές με «μη άμεσα τουριστικές» δραστηριότητες και να επιτύχουν την αρμονική συνύπαρξή τους σε ανταγωνιστικό περιβάλλον, το οποίο οριοθετείται από αναπτυξιακές και μη δραστηριότητες.
Συνεπώς η Τοπική Αυτοδιοίκηση ως ένας από τους σημαντικούς εμπλεκόμενους φορείς καλείται να συνεισφέρει στην μεγιστοποίηση των ωφελειών από την τουριστική δραστηριότητα, τόσο των επιχειρηματικών μονάδων και των δημόσιων τουριστικών ειδικών υποδομών.
Ταυτόχρονα πρέπει να ληφθεί υπόψιν ότι η συμβολή ορισμένων προορισμών στον εθνικό τουρισμό είναι τόσο σημαντική που η πρωτοβουλία αντιμετώπισης των αναπτυξιακών ζητημάτων τους δεν μπορεί να αποτελεί πλέον αντικείμενο αποκλειστικά των τοπικών διοικήσεων.
Περαιτέρω, οι διοικητικές δομές των τοπικών και περιφερειακών αναπτυξιακών οργανισμών που έχουν συσταθεί, δεν παρέχουν την απαιτούμενη ικανότητα ευελιξίας και γρήγορης αντιμετώπισης των αναγκών του προορισμού, αδυνατώντας παράλληλα να ανταποκριθούν στις σύγχρονες τάσεις, καινοτομίες και προκλήσεις της διεθνούς τουριστικής αγοράς. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η αναπτυξιακή διαδικασία των προορισμών να περιλαμβάνει συχνά μόνο ενέργειες προβολής και επικοινωνίας και όχι ουσιαστικές και ολοκληρωμένες στρατηγικές και παρεμβάσεις, ανθεκτικές σε όποια πολιτική ασυνέχεια και με υψηλή προσαρμοστικότητα στα μεταβαλλόμενα δεδομένα.
Για την εξασφάλιση, λοιπόν, της αειφορίας του προορισμού και τη μεγιστοποίηση των ωφελειών τόσο των μόνιμων κατοίκων, όσο και των επισκεπτών του προορισμού, ο ολοκληρωμένος σχεδιασμός και η δέσμευση όλων των εμπλεκομένων είναι απαραίτητη, κι αυτό είναι ακριβώς το σημείο όπου όλοι μαζί, ιδιωτικός τομέας, κεντρική κυβέρνηση και η τοπική αυτοδιοίκηση, μπορούμε να κάνουμε τη διαφορά.
Στην προσπάθειά μας αυτή, πολύτιμα εργαλεία αποτελούν οι ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις και συγκεκριμένα η Επιτελική Δομή ΕΣΠΑ τομέα Τουρισμού (ΕΔΕΤΤ) καθώς και το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ) σε κρίσιμα για την τουριστική ανάπτυξη έργα.
Συγκεκριμένα οι δράσεις για την τοπική αυτοδιοίκηση που έχουν ενταχθεί στο Εθνικό Σχέδιο Ανθεκτικότητας και Ανάκαμψης (ΕΣΑΑ), αφορούν πρωτεύοντος στην «Διαχείριση Προορισμών» και δευτερευόντως σε όλες τις υπόλοιπες δράσεις του Ταμείου όπου η Τοπική αυτοδιοίκηση μπορεί να συμμετέχει στα παρακάτω έργα:
- Αναβάθμιση Τουριστικών λιμένων
- Ορεινός Τουρισμός
- Τουρισμός Υγείας και Ευεξίας
- Αγροτουρισμός και Γαστρονομία
- Προσβάσιμες παραλίες
- Καταδυτικός τουρισμός
Οι δε Οργανισμοί Διαχείρισης και Προώθησης Προορισμών (DMMOs) αφορούν πιο άμεσα την τοπική αυτοδιοίκηση. Το εξεταζόμενο έργο αφορά την xρηματοδότηση μελετών και προετοιμασίας για την ίδρυση Οργανισμών Διαχείρισης και Προώθησης Προορισμών (Destination Management and Marketing Organizations – DMMOs).
Πιο αναλυτικά το Έργο «Διαχείριση Προορισμών» (Destination Management) είναι σε πλήρη ευθυγράμμιση με τις αρχές της Πράσινης Ανάπτυξης, αφορά στη βελτίωση της διαχείρισης των προορισμών μέσω της σύστασης και λειτουργίας τοπικών/περιφερειακών Οργανισμών Διαχείρισης και Προώθησης Προορισμών.
Το φυσικό αντικείμενο του Έργου αφορά την χρηματοδότηση των αναγκαίων μελετών για την σύσταση και λειτουργία Οργανισμών Διαχείρισης και Προώθησης Προορισμών (Destination Management and Marketing Organizations – DMMOs), για την αποδοτική και αποτελεσματική διακυβέρνηση των επιμέρους προορισμών της χώρας, τη διευκόλυνση της συνεργασίας μεταξύ των διάφορων αρχών και συναρμόδιων φορέων σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, και τη διαμόρφωση ενός ποιοτικού, διαφοροποιημένου, ανταγωνιστικού, σύγχρονου και βιώσιμου τουριστικού προϊόντος.
Κυρίες και κύριοι,
Οι DMMO θα έχουν τρεις πυλώνες δραστηριοποίησης που θα άπτονται (α) της ανάπτυξης, (β) της διαχείρισης και (γ) της προώθησης ενός προορισμού, ενώ θα αναδείξουν τα επίπεδα και το βαθμό συνεργασίας όλων των τουριστικών παραγόντων. Το πλεονέκτημα των δομών αυτών είναι ότι θα μπορούν ως οντότητες να συγκεντρώνουν stakeholders, από διαφορετικούς κλάδους, ενώ η επιτυχία τους έγκειται στην ανάδειξη της έννοιας της συνεργασίας. Στόχος τους θα είναι να λειτουργούν σε ολοκληρωμένο επίπεδο και να μην αποτελούν απλώς ένα φόρουμ, αλλά έναν φορέα που θα αποτελεί ουσιαστικά όχημα για τη λήψη αποφάσεων και τη διαμόρφωση κοινής γραμμής, ώστε οι επιμέρους πλευρές να μπορούν να διαπραγματεύονται συλλογικά με εξωτερικούς φορείς προς όφελος του προορισμού τους.
Επιπροσθέτως, οι DMMOs, όπως γίνεται στο εξωτερικό εδώ και χρόνια, εκμηδενίζουν τη γραφειοκρατία και εξορθολογίζουν την τουριστική ανάπτυξη. Δυο πεδία που μας απασχολούν ιδιαίτερα στο Υπουργείο Τουρισμού καθώς η ενσωμάτωση των αρχών και πρακτικών της βιωσιμότητας, η οποία δεν είναι μόνον περιβαλλοντική, αλλά και οικονομική και κοινωνική, είναι ζήτημα δημιουργίας ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος και ανάπτυξης του τουρισμού στη χώρα μας και ως εκ τούτου αποτελεί εθνική προτεραιότητα.
Ως κύριους στόχους της εθνικής τουριστικής πολιτικής έχουμε θέσει άλλωστε την επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου, τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας, της ποιότητας, της αυθεντικότητας και της ανθεκτικότητας του τουριστικού προϊόντος και παράλληλα την ενίσχυση των τουριστικών επενδύσεων με χαμηλό περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
Με άλλα λόγια, η υιοθέτηση των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ) είναι ζωτικής σημασίας για την ανάκαμψη που οδηγεί σε πιο πράσινες, πιο συμπεριληπτικές οικονομίες και ισχυρότερες, πιο ανθεκτικές κοινωνίες.
Τούτων λεχθέντων, είναι σημαντική η νομοθετική πρωτοβουλία του ΥΠΟΤ για τη δημιουργία Φορέων Διαχείρισης Προορισμών (DMOs) που θα ενισχυθούν σημαντικά από πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης, και που εξασφαλίζουν την τουριστική ανάπτυξη με όρους βιωσιμότητας και αειφορίας, την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος του προορισμού, την προώθηση και διαχείριση τοπικών σημάτων ποιότητας, τη δυνατότητα σύστασης παρατηρητηρίων βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης, με στόχο να διαφυλαχθεί ο φυσικός και πολιτιστικός πλούτος της χώρας μας.
Οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης θα κατευθυνθούν στην Χρηματοδότηση μελετών και προετοιμασίας για την ίδρυση Οργανισμών Διαχείρισης και Προώθησης Προορισμών (Destination Management and Marketing Organizations – DMMOs).
Όλα τα παραπάνω εντάσσονται στο ολιστικό μας σχέδιο για την ουσιαστική αναβάθμιση του τουριστικού μας προϊόντος, με απώτερο στόχο να το καταστήσουμε φορέα ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος της χώρας μας διεθνώς.
Αγαπητές φίλες,
Αγαπητοί φίλοι,
Οι πόροι και οι πολιτικές υπάρχουν. Με συνέργειες και συμπράξεις έχουμε τη δυνατότητα να διαμορφώσουμε την ατζέντα για την πραγματική μεταμόρφωση του τουρισμού και τη μετάβαση στην επόμενη μέρα για το σύνολο της Περιφέρειας.
Σας ευχαριστώ!
