Αξιότιμες κυρίες,
Αξιότιμοι κύριοι,
Ο Εθνικός μας ποιητής Διονύσιος Σολωμός όταν έγραφε «και σαν πρώτα ανδρειωμένη, χαίρε, ω χαίρε Ελευθεριά!» είχε προφανώς εμπνευστεί μεταξύ άλλων και από την ηρωική γυναικεία παρουσία κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης του 1821.
Είναι γνωστό τοις πάσι ότι οι γυναίκες διαδραμάτισαν σημαίνοντα ρόλο. Πολεμούσαν στις μάχες, εμψύχωναν τους άνδρες και μεταλαμπάδευσαν στα παιδιά τους την αγάπη για την πατρίδα και το μαχητικό πνεύμα απέναντι στον οθωμανικό ζυγό.
Tούτων λεχθέντων, ευχαριστώ πολύ την Ένωση Ελλήνων Γυναικών στον Πολιτισμό και τον Τουρισμό για την μεγάλη τιμή που μου έκανε να χαιρετίσω την εκδήλωση αυτή.
Αγαπητές φίλες, αγαπητοί φίλοι, γνωρίζουμε ότι, στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, η γυναίκα αναβάθμισε τη θέση της, όπως προδιαγραφόταν από την ελληνική παράδοση και ανέλαβε νέους ρόλους, πέραν αυτών της συζύγου και της μητέρας.
Η Ελληνίδα της εποχής έδωσε παραδείγματα επαναστατικής μαχητικότητας, ανέλαβε νέες ευθύνες, θυσιάστηκε για την πατρίδα όποτε χρειάστηκε, αποτέλεσε παράδειγμα προς τους άνδρες συναγωνιστές της για την ελευθερία του τόπου μας.
Από τις γυναίκες στην Ελληνική Επανάσταση αντλούµε µαθήµατα εθνικής ευθύνης και πρότυπα ηθικού µεγαλείου κι έτσι διατηρούμε ζωντανές στην Εθνική μας Μνήµη, τις Ελληνίδες του Εικοσιένα.
Και αυτό όχι επειδή το επιβάλλει η σύγχρονη αντίληψη για την ισότητα των φύλων, αλλά γιατί το υπαγορεύει, διαχρονικά, η δίκαιη και η αντικειµενική αποτίµηση των γεγονότων του εθνικού μας ξεσηκωµού.
Μαντώ Μαυρογένους, Μαριγώ Ζαραφοπούλα, Λασκαρίνα «Μπουμπουλίνα» Πινότση, Σεβαστή Ξάνθου, Ασήμω Γκούραινα, Γαρυφαλλιά Μιχάλμπεη, Δόμνα Βισβίζη, Μόσχω Τζαβέλλα, Ευφροσύνη Νέγρη, Ελισάβετ Υψηλάντη, Ακριβή Τσαρλαμπά, Μαρία Παλάσκα, Χαρίκλεια Δασκαλάκη, Κωνσταντίνα Ζαχαριά και τόσες άλλες.
Ποιος να ξεχάσει τη Λένω Μπότσαρη, που με άλλες 200 γυναίκες πρωτοστάτησαν στο δράμα του Ζαλόγγου; Ή τις γυναικείες προσωπικότητες της Μάνης, του Μεσολογγίου και της Χίου;
Η έκθεση, λοιπόν, αυτή για τη γυναικεία ενδυμασία αφορά επί της ουσίας την αγάπη των Ελληνίδων για την ελευθερία και την αξιοπρέπεια.
Τι όμως μαθαίνουμε από το ντύσιμο τους την εν λόγω εποχή;
Η πλειοψηφία των γυναικών είχε μόλις ένα σύνολο, σε αντίθεση με όσες προέρχονταν από πλούσιες οικογένειες, που διέθεταν το πολύ τρία. Φορούσαν πολλά ρούχα μαζί, το πουκάμισο από κάτω σαν μακριά πουκαμίσα που άλλοτε έφτανε έως τα γόνατα και άλλοτε έως τον αστράγαλο.
Τις περισσότερες φορές κοιμόντουσαν με τα ρούχα. Όχι μόνο γιατί ήταν πολύ δύσκολο να ντυθούν και ξεντυθούν, αλλά και γιατί έπρεπε να είναι έτοιμες σε περίπτωση που ο εχθρός έκανε έφοδο στην οικία τους.
Αξιότιμες κυρίες,
Αξιότιμοι κύριοι,
Επηρεασμένοι από όλα τα συμβολικά και εμβληματικά στοιχεία του ελληνικού πολιτισμού και δη των ελληνικών παραδοσιακών φορεσιών, ταλαντούχοι Έλληνες σχεδιαστές και άνθρωποι της Τέχνης έβαλαν μ’ έναν εξαιρετικό τρόπο το δικό τους λιθαράκι για να κάνουν την επέτειο για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση, ακόμα πιο συγκινητική.
Οι τοπικές ενδυμασίες αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης για πολλούς καλλιτέχνες όπως τη Μπέλα Λουλουδάκη αλλά και τη Katerina Ioannidis, η οποία μας συστήνεται στον κόσμο των κοσμημάτων με το όνομα Laskarina, αλλά και την Έλενα Ζουρντατζή με τα Grecian Chic μεταξωτά φουλάρια της.
Να αναφέρω επίσης ενδεικτικά ότι πολλές εκθέσεις για τις ελληνικές παραδοσιακές ενδυμασίες αποτέλεσαν πόλος έλξης τόσο για ξένους τουρίστες, όσο και για αρκετούς συμπολίτες μας, με πιο σημαντική αυτή του Μουσείου Ιστορίας της Ελληνικής Ενδυμασίας του Λυκείου των Ελληνίδων που παρουσίασε στο πλαίσιο της 200ης επετείου της Ελληνικής Επανάστασης, την ψηφιακή έκθεση «ΜΥΡΙΑ ΟΣΑ [γ]ραμμένα, ἕν πανίον. 1821-2021».
Σε αυτήν είχαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον όσα μάθαμε για τη κοινωνική θέση της γυναίκας του 1821.
Για παράδειγμα, τι φορούσαν οι γυναίκες που πρωταγωνίστησαν στον Αγώνα;
Ήταν ντυμένες όπως η Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα στον γνωστό πίνακα του Peter von Hess ή κάπως αλλιώς;
Το δε οθωμανικό σαλβάρι, η λεγόμενη βράκα, την οθωμανική περίοδο, θεωρήθηκε από περιηγήτριες που επισκέφθηκαν την Ελλάδα ως ένδυμα “ελευθερίας”, γιατί παρείχε άνεση σε μια εποχή που οι γυναίκες περιορίζονταν στους κορσέδες, οι οποίοι τους προκαλούσαν και προβλήματα στον θώρακα. Κάποιες γυναίκες τότε, στην Ευρώπη και στην Αμερική, προσπάθησαν να κάνουν μόδα το σαλβάρι.
Ο φιλελληνισμός είχε πολλές προεκτάσεις. Στη Γαλλία, πολλές υιοθέτησαν χρώματα ελληνικά, όπως το μπλε και το άσπρο, και φορούσαν ζώνες με ελληνικά μοτίβα.
Την ίδια εποχή κυκλοφορούσαν πιάτα με θέματα εμπνευσμένα από τον Αγώνα, βεντάλιες με ελληνικές παραστάσεις, λιθογραφίες με Ελληνίδες ηρωίδες όπως την Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα, την οποία αποκαλούσαν «Ελληνίδα της Λωραίνης».
Και φθάνουμε στη δεκαετία του ’90, όταν ο γνωστός οίκος Hermès κυκλοφόρησε ένα αναμνηστικό μαντίλι με παραστάσεις εμπνευσμένες από το 1821.
Στο σημείο αυτό θα ήθελα να επισημάνω ότι το παρελθόν, μπορεί να αποδειχθεί -υπό συγκεκριμένες συνθήκες και προϋποθέσεις- ο καλύτερος πρέσβης για το επιχειρείν στον πολιτισμό και τον τουρισμό.
Να θυμίσω το φωταγωγημένο Καλλιμάρμαρο γεμάτο από εικόνες ανείπωτης ομορφιάς, την Ακρόπολη με δημιουργίες εμπνευσμένες από την ελληνική Ιστορία και παράδοση, τον Ναό του Ποσειδώνα με εντυπωσιακά χορευτικά εναρμονισμένα με το υποβλητικό τοπίο του φιλόδοξου και άκρως εντυπωσιακού project του οίκου Dior, «Cruise 2021», που πραγματοποιήθηκε πέρσι, στη χώρα μας;
Να τονίσω ότι η διευθύντρια του Dior σχεδιάζοντας την εκτέλεση του εν λόγω project σε κάθε του απτή λεπτομέρεια, επέλεξε τα πάντα -από τις πρώτες ύλες, μέχρι τους συνεργάτες- που αναφέρονται στο Cruise 2021 να φέρουν σφραγίδα ελληνική;
Κυρίες και κύριοι,
Οι γυναικείες παραδοσιακές φορεσιές της χώρας μας αποτελούν όντως ένα «Ταξίδι πολιτισμού και ιστορίας στην Ελλάδα» από το οποίο μπορεί κανείς να αντλήσει πρότυπα, τόσο ηθικά και ιδεολογικά υπέρ της ελευθερίας και της δημοκρατίας, όσο και επιχειρηματικά όπου ο δυναμισμός και η πνευματική ευελιξία των Ελληνίδων μπορούν να εμπνεύσουν τις επόμενες γενιές.
Σας ευχαριστώ πολύ.
